პარასკევი, მარტი 14, 2025

შექსპირისა და მისი თანამედროვეების პიესებში „ვეფხისტყაოსნის“ ნესტანისა და ტარიელის თავგადასავალია გამოყენებული

კლასიკური და ბიზანტიური მონოგრაფიების ცნობილმა ევროპულმა გამომცემლობამ (Adolf M. Hakkert Publishing Company, Amsterdam, 2018) ინგლისურ ენაზე გამოსცა ქართველი მეცნიერის, ელგუჯა ხინთიბიძის, ახალი მონოგრაფია, „შუასაუკუნეების ქართული რომანი „ვეფხისტყაოსანი“ და შექსპირის ბოლო პერიოდის პიესები“.

ნაშრომში არგუმენტირებულია, რომ ვეფხისტყაოსნისეული ნესტანისა და ტარიელის რომანი ლიტერატურულ წყაროდ ყოფილა გამოყენებული XVII საუკუნის დასაწყისის დიდ ინგლისურ დრამატურგიაში. კერძოდ, შექსპირის თანამედროვეების, ფრანსის ბომონტისა და ჯონ ფლეტჩერის ორი პიესის სიუჟეტის ძირითადი ხაზი რუსთველის შეყვარებული წყვილის ამბის სხვა გარემოში და სხვა პერსონაჟებზე გადატანაა. შექსპირის „ციმბელინის“ როგორც კომპოზიცია, ასევე იდეურ-თემატური ჩანაფიქრიც იმავე წყაროდან მომდინარეობს. რომანის კომპოზიციური და სიუჟეტური დეტალების აშკარა მსგავსება შეინიშნება, ასევე, დიდი დრამატურგის შემოქმედების ბოლო პერიოდის სხვა პიესებში.

 

„ეს ფაქტი მოულოდნელია არა მხოლოდ ჩვენი მეცნიერების, არამედ ინგლისური ლიტერატურული კრიტიკისთვისაც. ჩემი მთავარი ვარაუდია, რომ ტარიელისა და ნესტანის სიყვარულის ამბავი მე-16 საუკუნის დასასრულს ინგლისიდან სპარსეთში ჩასულმა 26-კაციანმა დელეგაციამ ქართველი გენერლის, ალავერდი-ხანი უნდილაძისგან მოისმინა. ამ პერიოდის წიგნებში აღწერილი ამბები, ძირითადად, კარგად ცნობილ ლიტერატურულ ტექსტებს, ზღაპრებსა და ისტორიებს ეფუძნებოდა. ცნობილია, რომ შექსპირის სტილი ცნობილი ამბების სხვა ფილოსოფიით წარმოჩენა გახლდათ… ეს ფაქტი ადასტურებს, რომ ქართველი ერი, მიუხედავად მისი მძლავრი აღმოსავლური ფესვებისა, ოდითგანვე ევროპული კულტურისკენ მიისწრაფოდა…“ – აღნიშნა პროფესორმა ელგუჯა ხინთიბიძემ „ტიფლის-ნიუსთან“ საუბრისას.

„პროფესორ ელგუჯა ხინთიბიძის არაჩვეულებრივი კვლევა, პირველ რიგში, ავლენს საოცარ კავშირს ელიზაბეტ დედოფლისდროინდელ თეატრსა და დიდ ქართულ ნაციონალურ, 12 საუკუნის ეპიკურ ნაწარმოებს – ვეფხისტყაოსანს შორის. ეყრდნობა რა ყველაზე ზუსტ ტექსტუალურ ანალიზს, ის უტყუარად წარმოაჩენს ისეთი მნიშვნელოვან მსგავსებებს როგორიცაა, გარემო, თემა, სიუჟეტი, მოქმედება და პერსონაჟი, რაც უდავოდ სცდება არქეტიპების უბალო დამთხვევას და ავლენს ქართული ეპიკის აშკარა ზეგავლენას შექსპირზე, ბომონტისა და ფლეტჩერზე (კერძოდ, ციმბელინი, მეფე და არამეფე, ფილასტერი). ასევე უნდა აღინიშნოს რომ  ბოლო ორი ნაწარმოების  მოქმედების არეალად  მითითებულია იბერია, რომლის კლასიკური სახელიც საქართველოა.

ანტონ ჯენკინსონის მოგზაურობანი და ანტონი შერლის  ე. წ. „მოსკოვი კომპანი“ (Muscovy Company (1558-1571), თავგადასავლები სპარსეთში (1599) იყო მიზეზი საქართელოსთან მეტად დახლოების. მათი ჩანაწერებით საზრდოობდა იმ პერიოდის ლიტერატურა და ასევე  ეგზოტიკის შეცნობის სულ უფრო მეტად მზარდი სურვილი.  ამ პერიოდის წიგნებსა და პიესებში აღწერილი ამბები ძირითად ეყრდნობოდა კარგად ცნობილ ლიტერატურულ ტექსტებს, პოპულარულ ზღაპრებს, მოგზაურობებსა და ისტორიებს.

სწორედ ეს გარემოებები უდევს საფუძვლად პროფესორ ხინთიბიძის მიერ გამოთქმული ბრწყინვალე  აზრებს. მის მიერ დაადგენილი სავარაუდო კავშირი, რომელიც აახლოვებს შექსპირსა და რუსთაველს ერთმანეთთან, წარმოადგენს ბრწყინვალე კვლევით ნაშომს.

როგოც ჩანს, ფლეტჩერმა მისი ნაწარმოების ფაბულა  მთლიანდ რუსთაველისგან აიღო.  შექსპირი, კი ვინც  არასოდეს გაუშვებდა ხელიდან რაიმე  ახალ ინფორმაციას, ბომონტთან  და ფლეტჩერთან დაახლოებული პირი გახლდათ.

ყოველივე ეს რუდუნებით მოიპოვა, ახსნა და მას ნათელი მოჰფინა პროფესორმა ხინთიბიძემ თავის უპრეცენდენტო წიგნში, რომელიც დანამდვილებით შეიძლება ითქვას, რომ უმნიშვნელოვანესი და ძალიან საინტერესო მონაპოვარია აქამდე ინგლისურ – ქართული კვლევების აკადემიურ სამყაროში არსებულ კვლევებს შორის. “

ანტონი ანდერსონი (ბრიტანეთის გაერთიანებული სამეფო), ავტორი წიგნებისა „მოგზაურობა საქართველოს მთებში“, „ბრიტანელი მოგზაურები საქართველოში“

„შოთა რუსთაველი ქართველებისთვის იგივეა, რაც ბიბლია და შექსპირი ინგლისურენივანი სამყაროსათვის. ეს არის წყარო ციტატების, ანდაზებისა და სამაგალითო ადამიანებისა. ე. ელგუჯა ხინთიბიძე გვიჩვენებს რუსთაველის გავლენას ინგლისურ ლიტერატურაზე. მკითხველს ეძლევა საშუალება გაეცნოს საოცარ კვლევას ამ ლიტერატურულ გავლენაზე.  სპარსეთში მცხოვრებმა ქართველებმა, სპარსეთის მეფის შაჰ აბას 1-ლის სასახლეში შემთხვევითი შეხვედრის დროს, ბრიტანელ დიპლომატებს გააცნეს რუსთაველის პოემა. ამას გარდა, ხინთიბიძე იძლევა შექსპირის, ბომონტისა და ფლეტჩერის პიესების ანალიზს, რითაც ელიზაბეტისდროინდელ ტრაგიკომედიას ახალ ნათელს ჰფენს. ინგლისელი და შუასაუკუნეების მკვლევარებისათვის ეს წიგნი უზომოდ საინტერესო და სასარგებლოა.“

ბერტ ბეინენი (აშშ, ევროპული სამეო კარის ლიტერატურის და ვეფხისტყაოსნის მკვლევარი)

 

 შორენა ლაბაძე

ქეთევან ნინუაhttp://tiflisnews.ge
საინფორმაციო სააგენტო tiflisnews.ge კონტაქტი- ☎️ 557 13 16 73

ანდრეი სიბიგა – ცეცხლის შეწყვეტის აშშ-ს წინადადებაზე უკრაინამ თქვა „დიახ“, იმიტომ რომ უკრაინას სურს მშვიდობა, პუტინი, ნაცვლად იმისა, რომ თქვას „დიახ“, სხვადასხვა პირობებს აყენებს

ცეცხლის შეწყვეტის აშშ-ს წინადადებაზე უკრაინამ თქვა „დიახ“, იმიტომ რომ უკრაინას სურს მშვიდობა, პუტინი, ნაცვლად იმისა, რომ თქვას „დიახ“, სხვადასხვა პირობებს აყენებს, – ასე გამოეხმაურა უკრაინის საგარეო საქმეთა მინისტრი ანდრეი სიბიგა ვლადიმერ პუტინის განცხადებას, სადაც რუსეთის პრეზიდენტმა თქვა, რომ ეთანხმება ზავის იდეას, თუმცა არსებობს ნიუანსები.როგორც ანდრეი სიბიგა წერს, „ეს არის განსხვავება“.„ცეცხლის შეწყვეტის აშშ-ის წინადადებაზე უკრაინამ თქვა „დიახ“, იმიტომ რომ სურს მშვიდობა. პუტინი, ნაცვლად იმისა, რომ თქვას „დიახ“, სხვადასხვა პირობებს აყენებს. უკრაინა ომის დასრულებას ცდილობს. პუტინი ომის გაგრძელებას ცდილობს. მისი დანარჩენი სიტყვები მხოლოდ შენიღბვაა“, – წერს ანდრეი სიბიგა.

სახელმწიფო საზღვრის უკანონო კვეთის ფაქტზე მიხეილ სააკაშვილის საქმეზე განაჩენი, სავარაუდოდ, დღეს გამოცხადდება

სახელმწიფო საზღვრის უკანონო კვეთის ფაქტზე, საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის ბრალდების სისხლის სამართლის საქმეზე განაჩენი სავარაუდოდ, დღეს, 14 მარტს გამოცხადდება.სხდომა თბილისის საქალაქო სასამართლოში 13:00 საათზეა დანიშნული.პროცედურულად, დღევანდელ პროცესზე ბრალდებულმა სააკაშვილმა საბოლოო სიტყვით უნდა ისარგებლოს, თუმცა, უცნობია, ის ამ უფლებას გამოიყენებს თუ არა და ჩაერთვება თუ არა დისტანციურად კლინიკა „ვივამედიდან“.გასულ სხდომაზე დაცვის მხარემ დასკვნითი სიტყვა წარმოთქვა.შეგახსენებთ, რომ მიხეილ სააკაშვილს ბრალი სისხლის სამართლის კოდექსის 344-ე მუხლით აქვს წარდგენილი, რაც სახელმწიფო საზღვრის უკანონო კვეთას გულისხმობს. აღნიშნულ ფაქტთან დაკავშირებით გამოძიება 2021 წლის პირველ ოქტომბერს დაიწყო.აღნიშნული საქმის ფარგლებში ბრალდება კიდევ 4 პირს - ელგუჯა ცომაიას, ზურაბ და შალვა წოწორიებსა და გიორგი ნარიმანიძეს აქვთ წაყენებული. აღნიშნული საქმე ცალკე წარმოებად მიმდინარეობს, ისინი გირაოს სანაცვლოდ არიან გათავისუფლებულები.

ვოლოდიმირ ზელენსკი – უკრაინა თურქეთს უსაფრთხოების გარანტიების თვალსაზრისით პარტნიორად ხედავს, კიევი მზადაა, ქვეყნებს შორის თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებას მოაწეროს ხელი

უკრაინა თურქეთს ხედავს, როგორც პარტნიორს უსაფრთხოების გარანტიების თვალსაზრისით, კიევი მზადაა, მოაწეროს ხელი სახელმწიფოებს შორის თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებას, – ამის შესახებ უკრაინის პრეზიდენტმა, ვოლოდიმირ ზელენსკიმ განაცხადა.ვოლოდიმირ ზელენსკი კიევში თურქეთის ვაჭრობის მინისტრს, ომერ ბოლატს და სოფლის მეურნეობის მინისტრს, იბრაჰიმ იუმაკლის შეხვდა.შეხვედრაზე ორმხრივი ურთიერთობები, დრონების წარმოებაში თანამშრომლობა და უკრაინის რეკონსტრუქციაში თურქული კომპანიების ჩართულობა განიხილეს.„მნიშვნელოვანია, რომ თურქული ბიზნესი უკვე წარმოდგენილია უკრაინაში. ჩვენი ქვეყანა აფასებს ამას, ისევე როგორც თურქეთის მხარდაჭერასა და დახმარებას, განსაკუთრებით კი „ბაირაქტარის“ ტიპის დრონების მიწოდებას. უკრაინა თურქეთს მიიჩნევს ერთ-ერთ სტრატეგიულ პარტნიორად, ასევე პარტნიორად უსაფრთხოების გარანტიების თვალსაზრისით და მზადაა, ხელი მოაწეროს თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებას თურქეთთან პრეზიდენტ რეჯეფ თაიფ ერდოღანის მომავალი ვიზიტის დროს“, – აღნიშნა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ, თუმცა არ დაუკონკრეტებია, როდის შედგება ეს ვიზიტი.ამასთან, ომერ ბოლატი და იბრაჰიმ იუმაკლი დაესწრნენ თურქეთსა და უკრაინას შორის სამუშაო ჯგუფის პირველ შეხვედრას, რომელიც ომის შემდეგ ქვეყნის რეკონსტრუქციას ეხებოდა.

ჯეი დი ვენსი – შოკირებული ვიქნები, თუ დონალდ ტრამპი აღმოსავლეთ ევროპაში ბირთვული იარაღის განთავსებას მოისურვებს

აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტი ჯეი დი ვენსი აცხადებს, რომ შოკირებული იქნება, თუ ქვეყნის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი ბირთვული იარაღი აღმოსავლეთ ევროპაში განთავსებას მოისურვებს.„ფოქს ნიუსთან“ ინტერვიუში, ვენსმა ჟურნალისტის შეკითხვას უპასუხა პოლონეთის პრეზიდენტის განცხადებასთან დაკავშირებით, რომელშიც ანჯეი დუდამ მოუწოდა აშშ-ს თავისი ბირთვული იარაღი პოლონეთის ტერიტორიაზე განათავსოს. ანჯეი დუდა მიიჩნევს, რომ ეს ერთ-ერთი შემაკავებელი საშუალება იქნება რუსეთის მომავალი აგრესიისგან.„პრეზიდენტთან ამ კონკრეტულ საკითხზე არ მილაპარაკია, მაგრამ შოკირებული ვიქნები, თუ ის მხარს დაუჭერს ბირთვული იარაღის განთავსებას აღმოსავლეთ ევროპაში“, – განაცხადა ჯე დი ვენსმა.

„ბლუმბერგი“ – უნგრეთი ევროკავშირს რუსეთის წინააღმდეგ სანქციების გაგრძელებაზე დათანხმდა

უნგრეთი ევროკავშირს რუსეთის წინააღმდეგ სანქციების გაგრძელებაზე დათანხმდა, – ამის შესახებ „ბლუმბერგი“ წერს.როგორც გამოცემა აღნიშნავს, ევროკავშირი უნგრეთთან რუსეთის წინააღმდეგ სანქციების გასაგრძლებლად დათმობაზე წავიდა. გამოცემა წერს, რომ ბუდაპეშტი დათანხმდა სანქციების გახანგრძლივებას მას შემდეგ, რაც მათი მოთხოვნით სანქციების სიიდან სამი პირი ამოიღეს. ჯერჯერობით უცნობია, ვისზეა საუბარი.„ბლუმბერგის“ ინფორმაციით, 14 მარტამდე გაგრძელდება ე.წ. წერილობითი პროცედურა, რომელიც საშუალებას იძლევა, ექვსი თვით გაგრძელდეს რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებული სანქციები. „ბლუმბერგი“ წერს, რომ სანქციების გაგრძელების შესახებ ოფიციალური განცხადების გაკეთების ბოლო ვადა 14 მარტია.

ბოლო სიახლეები