კვირა, ივლისი 13, 2025

XI საუკუნის რელიგიური ტექსტის ქვეშ დამალული უძველესი სამედიცინო ჩანაწერები რენტგენით აღმოაჩინეს

XI საუკუნის რელიგიური ტექსტის ქვეშ დამალული უძველესი სამედიცინო ჩანაწერები რენტგენით აღმოაჩინეს-ამის შესახებ ინფორმაციას 1tv ავრცელებს.

ნათქვამია, რომ წიგნი ყდით არასოდს უნდა განსაჯოთ, მაგრამ თურმე, ზოგჯერ არც მის ფურცლებზე დაწერილ სიტყვებს დაეჯერება.

რამდენიმე დღის წინ, კალიფორნიელმა მცნიერებმა მე-11 საუკუნის რელიგიური ტექსტების შემცველი წიგნის კვლევა დაიწყეს. ერთი შეხედვით, ეს გამძლე წიგნი ფასდაუდებელ ისტორიულ არტეფაქტს ჰგავს. მაგრამ საქმე იმაშია, რომ ვითარება იმაზე გაცილებით სხვანაირია, ვიდრე ერთი შეხედვით ჩანს.

რელიგიური ხელნაწერი შენიღბულია: უძველესი საფარი ქვეშ სიმართლეს მალავს — ჩანაწერებს ადამიანის შესახებ, რომელიც ამ წიგნამდე რამდენიმე საუკუნით ადრე მოღვაწეობდა და მიჩნეულია თანამედროვე სამედიცინო მეცნიერების ერთ-ერთ მამად.

ეს გახლდათ  კლავდიუს გალენოსი— მე-2 საუკუნეში რომის იმპერიაში მოღვაწე ბერძენი ექიმი და ფილოსოფოსი, რომელიც თავის სწავლებითა და ნაშრომებით ანტიკურ ხანის მედიცინის ერთ-ერთი უდიდეს კლასიკოსად იქცა.

მაგრამ ისტორიამ ბევრი რამ მაინც ვერ შემოგვინახა.

პერგამენტი აშშ-ის ენერგიის დეპარტამენტის SLAC-ის ეროვნული აქსელერატორის ლაბორატორიის მეცნიერებმა შეამოწმეს. აღმოჩნდა, რომ ხელნაწერი შეიცავდა გალენოსის სწავლებებს, რომელიც მისი სიკვდილიდან საუკუნეების შემდეგ, უცნობი ადამიანის მიერ იყო შესრულებული. საოცარი კი ისაა, რომ გალენოსის სწავლებაზე გადაწერილი იყო ფსალმუნები.

საფარის ქვეშ მოქცეული გალენოსის სამედიცინო ტრაქტატები შესრულებულია ძველ სირიულ ენაზე, მე-6 საუკუნეში, ეგვიპტეში, სინაის ნახევარკუნძულზე მოქმედ წმინდა ეკატერინეს მონასტერში.

მაგრამ დაახლოებით 500 წლის შემდეგ, მე-11 საუკუნეში, მელანი ფურცლებიდან წაუშლიათ და ზედ ფსალმუნები გადაუწერიათ. თითქმის გადაჭრით შეიძლება ითქვას, რომ მიზეზი ეკონომიკურია — პერგამენტი სულაც არ ღირდა იაფი.

დაახლოებით ათი წელიწადია, მეცნიერები და სწავლულები მულტისპექტრულ ვიზუალიზაციას იყენებდნენ საფარის ქვეშ არსებული გახუნებული უძველესი ტექსტის აღსადგენად.

ბოლოსდაბოლოს, ამის მიღწევა შესაძლებელი გახდა SLAC-ის სტენფორდის სინქროტრონული რადიაციის სინათლის წყაროს საშუალებით. შედეგად, ადვილად გაიშიფრა დამალული ხელნაწერი.

პერგამენტის თავდაპირველი წარწერების უკიდურესად უმნიშვნელო კვალის გამოსავლენად, მკვლევრებმა გამოიყენეს ციკლურ ნაწილაკთა აქსელერატორის მიერ წარმოქმნილი რენტგენული სხივები. შედეგად, მათ თვალწინ გადაიშალა თითქმის 2000 წლის წინ არსებული სამედიცინო ცოდნის ამსახველი უპრეცედენტო ხედები.

მოცემულ ფოტოზე ვერტიკალურად დახრილი სიმბოლოები ასახავს მე-11 საუკუნის რელიგიურ ტექსტებს, მკრთალი, ჰორიზონტალური ხაზები კი მის ქვეშ დამალული გალენის ტრაქტატების სირიულ თარგმანს.

დაკარგული ტექსტის პოვნის წინა მცდელობისას არაერთხელ გამოიყენს ულტრაიისფერი, ხილული თუ ინფრაწითელი სინათლის ტალღის სიგრძები, მაგრამ ამაოდ, ტექსტის პოვნა ყოვლ ჯერზე შეუძლებელი აღმოჩნდა.

„ბოლოს მიღწეული შედეგები აბსოლუტურად განსაცვიფრებელია, როგორც იქნა, ჩვენ წინაშეა მართლაც უნიკალური ტექსტი“, — უთხრა მანჩესტერის უნივერსიტეტის მკვლევარმა პტერ პორმანმა Newsweek-ს.

ახალი ტექნოლოგიით ვიზუალიზაციას 10 საათი დასჭირდა. ანალიზი ჩაუტარდა წიგნის 26 გვერდს. მკვლევართა წინაშე წარსდგა ხელნაწერი, რომელიც ათასი წელა, არავის უნახავს.

თუ ყველაფერი წარმატებით დასრულდა, სრულიად ახალი თავი გაიხსნება მედიცინის უძველესი ფუძემდებლების ჩვენეულ გაგებაში. არ დაგავიწყდეთ, რომ დღის სინათლის ხილვას კიდევ 200 გვერდის ქვეშ დამალული წარწერები ელოდება და ვინ იცის, რამდენ საიდუმლოს შეიძლება აეხადოს ფარდა?

„კლავდიუს გალენოსი დანამდვილებით არის ყველა დროის ყველაზე მნიშვნელოვანი და გავლენიანი ექიმი“, — განუცხადა პორმანმა Newsweek-ს.

ქეთევან ნინუაhttp://tiflisnews.ge
საინფორმაციო სააგენტო tiflisnews.ge კონტაქტი- ☎️ 555 100 929

პირველად ისტორიაში, ქართველი ფეხბურთელი მსოფლიო საკლუბო ჩემპიონატის ფინალში ითამაშებს – ხვიჩა კვარაცხელიას “პსჟ” ლონდონის “ჩელსისთან” დაპირისპირებისთვის ემზადება

პირველად ისტორიაში, ქართველი ფეხბურთელი მსოფლიო საკლუბო ჩემპიონატის ფინალში ითამაშებს. ხვიჩა კვარაცხელიას "პსჟ" ლონდონის "ჩელსისთან" დაპირისპირებისთვის ემზადება.კვარაცხელია პირველი ქართველი ფეხბურთელი გახდა, ვინც ლიგის ფინალში გოლი გაიტანა და ამჯერად ახალი მიზანი აქვს - მსოფლიო საკლუბო თასის აღმართვა. გუნდებს წინ რთული თამაში ელით. "პსჟ"-ს მთავარმა მწვრთნელმა, ლუის ენრიკემ, თამაშამდე ტრადიციულად პრესკონფერენციაზე ისაუბრა."პარი სენ ჟერმენის" ფეხბურთელები "ჩელსის" მოთამაშეებს ძლიერ მეტოქეებად მიიჩნევენ. პარიზელები მოედანზე გამარჯვებისთვის გადიან. სურვილი კი ყველას ერთი აქვს - კონკურენტის დამარცხება და თასის მოპოვება."პსჟ"-ს გზა თითქმის იდეალური იყო. ფრანგებმა მსოფლიო საკლუბო ჩემპიონატის ნახევარფინალში, მადრიდის "რეალი" დამაჯერებლად, 4:0 დაამარცხეს. მიუხედავად იმისა, რომ ხვიჩა კვარაცხელიას საოცნებო გუნდთან გოლი არ გაუტანია, ფრანგული მედია მოედანზე ქართველი ფეხბურთელის თამაშს განსაკუთრებულად გამოეხმაურა და მაღალი ქულაც დაუწერა.მსოფლიოს საკლუბო ჩემპიონატის ფინალში, "პსჟ" ლონდონის "ჩელსის" ხვალ, 13 ივლისს, ნიუ-ჯერსის შტატის ქალაქ ისტ რუზერფორდში, "მეტლაიფ სტედიუმზე" დაუპირისპირდება.

მიხეილ სააკაშვილი – „ვარდების რევოლუციას“ ორი-სამი წელი ვამზადებდით, დღეს მთავარია, არ გავიმეოროთ ბელარუსის ოპოზიციის შეცდომები, არ შემოვიფარგლოთ პასიური პროტესტით და ნახევარი ნაბიჯებით

ხშირად მესმის, რომ სიტუაცია ისეა დაძაბული, რეჟიმი იმდენად არის ჩამოშლის პირას, რომ აუცილებლად რაღაც მოხდება და ყველაფერი შეიცვლება, მინდა, ჩემი გამოცდილება გაგიზიაროთ, „ვარდების რევოლუციას“  2-3 წელიწადი ვამზადებდით, – ამის შესახებ ყოფილი პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი სოციალურ ქსელში წერს.მისი თქმით, მთავარია, საქართველოში ოპოზიციამ ბელარუსის ოპოზიციის შეცდომები არ გაიმეოროს და არ შემოიფარგლოს პასიური პროტესტით და ნახევარი ნაბიჯებით.„ხშირად მესმის, რომ სიტუაცია ისეა დაძაბული, რეჟიმი იმდენად არის ჩამოშლის პირას, რომ აუცილებლად რაღაც მოხდება და ყველაფერი შეიცვლება.მინდა, გაგიზიაროთ ჩემი გამოცდილება. „ვარდების რევოლუციას“ ჩვენ ვამზადებდით 2-3 წელიწადი. მე მოვინახულე სერბეთი, სადაც შევხვდი და მრავალი საათი ვესაუბრე მილოშევიჩის წინააღმდეგ წარმატებული ორგანიზაციის „ოტპორის“ ლიდერებს, არაერთხელ ვიყავი კიევში „უკრაინა კუჩმას გარეშე“ საპროტესტო ტალღის აქტივისტებთან სასაუბროდ.„ვარდების რევოლუციის“ ტაქტიკა დაფუძნებული იყო ხელისუფლების მოქმედებების ზუსტ პროგნოზირებაზე და ჩვენი ადეკვატური პასუხების დაგეგმვაზე. უფრო მეტიც, ჩვენს პრაქტიკულ ნაბიჯებზე, რომელიც აიძულებდა შევარდნაძეს შეცდომები დაეშვა.ახლა ივანიშვილი არის ძალიან პროგნოზირებადი, მაგრამ იქმნება შთაბეჭდილება, რომ ბევრი ყოველ ჯერზე გაკვირვებულია რეჟიმის მიერ გადადგმული ნაბიჯებით. არადა საკმარისია შეხედო იგივე ბელარუსს და მიხვდე, თუ რა იქნება აქაური რუსული რეჟიმის შემდგომი ქმედება. მთავარია, ჩვენ არ გავიმეოროთ ბელარუსის ოპოზიციის შეცდომები და არ შემოვიფარგლოთ პასიური პროტესტით და ნახევარ ნაბიჯებით.თუმცა, რა თქმა უნდა, ჩვენმა ახალგაზრდებმა და ჟურნალისტებმა აჩვენებს ნამდვილი გმირობის მაგალითები. მხოლოდ მწყობრი კოორდინირებული ტაქტიკა მოგვიტანს საბოლოო გამარჯვებას. რა თქმა უნდა, აუცილებლად გამოჩნდება „შავი გედებიც“, მაგრამ ჩვენ მათ ვერ დაველოდებით. შეიძლება, ამასობაში საქართველო დავკარგოთ“, – წერს მიხეილ სააკაშვილი.

„დედიკომ თავის ადგილიც და სიცოცხლეც თქვენ დაგიტოვათ…“ – რა ვიდეოს აქვეყნებს პატარა  შოშიების მამიკო 

ტყუპებზე მშობიარობის შემდეგ გარდაცვლილი შორენა ონიანის მეუღლე, გიგა ცხელიშვილი ტყუპების, უსაყვარლესი დანიელის და დაჩის კადრებს თავის გამომწერებს უზიარებს.ცხელიშვილი ემოციურად წერს, რომ სწორედ იმ ჰამაკზე ქანაობენ უდედოდ დარჩენილი ტყუპები, სადაც მათი დედა ხშირად იჯდა ხოლმე:„დედიკოსაც ჰქონდა აქ ჰამაკი, თავის ადგილიც და სიცოცხლეც თქვენ დაგიტოვათ“, – წერს გიგა ცხელიშვილი. 

რა თქვა მეუფე შიომ დღევანდელ ქადაგებაზე

მართლმადიდებელი ეკლესია პეტრეპავლობას აღნიშნავს. ყველა მოქმედ ტაძარში წირვა აღევლინა. სამების საკათედრო ტაძარში მსახურება მეუფე შიომ აღასრულა. წირვის დასრულების შემდეგ მღვდელმთავარმა მრევლს ქადაგებით მიმართა და დღევანდელი დღის მნიშვნელობაზე ისაუბრა:„სული წმინდის გარდამოსვლის შემდეგ პეტრე მოციქული იყო პირველი, რომელმაც დაიწყო ხმამაღლა ქადაგება ქრისტესი და მრავალი ადამიანი მოაქცია სარწმუნოებაზე. დიდი იყო პავლე მოციქულის ქადაგების ძალა. ძალიან ბევრი იღვაწა მან სახარების გავრცელებისთვის. მართალია, იგი არ იყო მოციქულთა შორის იესო ქრისტეს მიწიური სიცოცხლის დროს, მაგრამ მან თავისი ნათელი გონებით, ჩასწვდა იმას, რომ იესო ქრისტე არის აღთქმული მესია, რომელიც მოვიდა კაცობრიობის სახსნელად. სიტყვა მოციქული ნიშნავს წარგზავნილს და ჩვენც ყველანი წარგზავნილები ვართ ღვთის მიერ ამ ქვეყნად, რომ შევიმეცნოთ და დავამოწმოთ ჭეშმარიტება ჩვენი ცხოვრებით. ესე იგი, ვიცხოვროთ უფლის მცნებებით, რაც ჩვენ გვაახლოებს მოციქულებთან, განსაკუთრებით კი მოციქულ პეტრესთან და მოციქულ პავლესთან“, - აღნიშნა მეუფემ.

შალვა პაპუაშვილი – ვნახეთ, რომ გახარიას მინისტრობის პირობებში, 2019 წლის 20 ივნისს აქციის დაშლა მოხდა ისეთი მეთოდებით, რამაც ზიანი მიაყენა მოქალაქეებს, მნიშვნელოვანია, ეს საქმე...

სტრასბურგის სასამართლომ დაადგინა, რომ 2019 წლის 20 ივნისს, დაშლის ოპერაციის დროს გადაცდომებთან დაკავშირებით გამოძიება არ იყო სრულყოფილი, შესაბამისად, პროკურატურა იძიებს ამ საკითხს, – ამის შესახებ პარლამენტის თავმჯდომარემ, შალვა პაპუაშვილმა განაცხადა.მისივე თქმით, ამ საქმის ხელახალ გამოძიებას ქვეყანას სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება ავალდებულებს.„შესაბამისად, პროკურატურა იძიებს ამ საკითხს. 2019 წლის 20 ივნისს პარლამენტზე შტურმი რომ იყო, ეს დაადგინა სტრასბურგის სასამართლომ. ამავე სასამართლომ დაადგინა, რომ შემდეგ, დაშლის ოპერაციის დროს გადაცდომებთან დაკავშირებით გამოძიება არ იყო სრულყოფილი.ჩვენ გვაქვს სტრასბურგის სასამართლოდან ორი მოცემულობა. ერთი, დადგინდა, რომ ეს იყო შტურმი, რომლის მოტივი და მიზანი იყო ხელისუფლების დამხობა. აბა, პარლამენტს სიამოვნების გამო არავინ შტურმით არ იღებს. აქვე გავახსენებ ყველას, რომ ევროკავშირი თავად იყო ჩართული, რომ ამ შტურმის მონაწილეები გარეთ ყოფილიყვნენ. შეგახსენებთ, ნიკა მელიას გირაო ბრიუსელს აქვს გადახდილი, იმიტომ იყო ის გარეთ. ბრიუსელს ჰქონდა გადახდილი იმ ადამიანის გირაო, რომელიც იმ შტურმში მონაწილეობდა, რომელზეც სტრასბურგმა თქვა, რომ ეს იყო შტურმი პარლამენტზე. აქაც კიდევ ერთხელ ისმის კითხვის ნიშნები ბრიუსელის მიმართ, რა პროცესებთან გვქონდა საქმე და რას ახალისებდა; მეორე, არის უკვე კანონიერ საზღვარს გაცდენილი აქციის დაშლის ოპერაცია და ღონისძიება. ამ საკითხს იძიებს ახლა პროკურატურა. ჩვენ ვნახეთ, რომ, ზუსტად გიორგი გახარიას მინისტრობის პირობებში, ამ აქციის დაშლა მოხდა ისეთი მეთოდებით, რომელმაც ზიანი მიაყენა მოქალაქეებს. მნიშვნელოვანია, ეს საქმე იყოს გამოძიებული“, – განაცხადა პაპუაშვილმა.

ბოლო სიახლეები