პარასკევი, ნოემბერი 21, 2025

XI საუკუნის რელიგიური ტექსტის ქვეშ დამალული უძველესი სამედიცინო ჩანაწერები რენტგენით აღმოაჩინეს

XI საუკუნის რელიგიური ტექსტის ქვეშ დამალული უძველესი სამედიცინო ჩანაწერები რენტგენით აღმოაჩინეს-ამის შესახებ ინფორმაციას 1tv ავრცელებს.

ნათქვამია, რომ წიგნი ყდით არასოდს უნდა განსაჯოთ, მაგრამ თურმე, ზოგჯერ არც მის ფურცლებზე დაწერილ სიტყვებს დაეჯერება.

რამდენიმე დღის წინ, კალიფორნიელმა მცნიერებმა მე-11 საუკუნის რელიგიური ტექსტების შემცველი წიგნის კვლევა დაიწყეს. ერთი შეხედვით, ეს გამძლე წიგნი ფასდაუდებელ ისტორიულ არტეფაქტს ჰგავს. მაგრამ საქმე იმაშია, რომ ვითარება იმაზე გაცილებით სხვანაირია, ვიდრე ერთი შეხედვით ჩანს.

რელიგიური ხელნაწერი შენიღბულია: უძველესი საფარი ქვეშ სიმართლეს მალავს — ჩანაწერებს ადამიანის შესახებ, რომელიც ამ წიგნამდე რამდენიმე საუკუნით ადრე მოღვაწეობდა და მიჩნეულია თანამედროვე სამედიცინო მეცნიერების ერთ-ერთ მამად.

ეს გახლდათ  კლავდიუს გალენოსი— მე-2 საუკუნეში რომის იმპერიაში მოღვაწე ბერძენი ექიმი და ფილოსოფოსი, რომელიც თავის სწავლებითა და ნაშრომებით ანტიკურ ხანის მედიცინის ერთ-ერთი უდიდეს კლასიკოსად იქცა.

მაგრამ ისტორიამ ბევრი რამ მაინც ვერ შემოგვინახა.

პერგამენტი აშშ-ის ენერგიის დეპარტამენტის SLAC-ის ეროვნული აქსელერატორის ლაბორატორიის მეცნიერებმა შეამოწმეს. აღმოჩნდა, რომ ხელნაწერი შეიცავდა გალენოსის სწავლებებს, რომელიც მისი სიკვდილიდან საუკუნეების შემდეგ, უცნობი ადამიანის მიერ იყო შესრულებული. საოცარი კი ისაა, რომ გალენოსის სწავლებაზე გადაწერილი იყო ფსალმუნები.

საფარის ქვეშ მოქცეული გალენოსის სამედიცინო ტრაქტატები შესრულებულია ძველ სირიულ ენაზე, მე-6 საუკუნეში, ეგვიპტეში, სინაის ნახევარკუნძულზე მოქმედ წმინდა ეკატერინეს მონასტერში.

მაგრამ დაახლოებით 500 წლის შემდეგ, მე-11 საუკუნეში, მელანი ფურცლებიდან წაუშლიათ და ზედ ფსალმუნები გადაუწერიათ. თითქმის გადაჭრით შეიძლება ითქვას, რომ მიზეზი ეკონომიკურია — პერგამენტი სულაც არ ღირდა იაფი.

დაახლოებით ათი წელიწადია, მეცნიერები და სწავლულები მულტისპექტრულ ვიზუალიზაციას იყენებდნენ საფარის ქვეშ არსებული გახუნებული უძველესი ტექსტის აღსადგენად.

ბოლოსდაბოლოს, ამის მიღწევა შესაძლებელი გახდა SLAC-ის სტენფორდის სინქროტრონული რადიაციის სინათლის წყაროს საშუალებით. შედეგად, ადვილად გაიშიფრა დამალული ხელნაწერი.

პერგამენტის თავდაპირველი წარწერების უკიდურესად უმნიშვნელო კვალის გამოსავლენად, მკვლევრებმა გამოიყენეს ციკლურ ნაწილაკთა აქსელერატორის მიერ წარმოქმნილი რენტგენული სხივები. შედეგად, მათ თვალწინ გადაიშალა თითქმის 2000 წლის წინ არსებული სამედიცინო ცოდნის ამსახველი უპრეცედენტო ხედები.

მოცემულ ფოტოზე ვერტიკალურად დახრილი სიმბოლოები ასახავს მე-11 საუკუნის რელიგიურ ტექსტებს, მკრთალი, ჰორიზონტალური ხაზები კი მის ქვეშ დამალული გალენის ტრაქტატების სირიულ თარგმანს.

დაკარგული ტექსტის პოვნის წინა მცდელობისას არაერთხელ გამოიყენს ულტრაიისფერი, ხილული თუ ინფრაწითელი სინათლის ტალღის სიგრძები, მაგრამ ამაოდ, ტექსტის პოვნა ყოვლ ჯერზე შეუძლებელი აღმოჩნდა.

„ბოლოს მიღწეული შედეგები აბსოლუტურად განსაცვიფრებელია, როგორც იქნა, ჩვენ წინაშეა მართლაც უნიკალური ტექსტი“, — უთხრა მანჩესტერის უნივერსიტეტის მკვლევარმა პტერ პორმანმა Newsweek-ს.

ახალი ტექნოლოგიით ვიზუალიზაციას 10 საათი დასჭირდა. ანალიზი ჩაუტარდა წიგნის 26 გვერდს. მკვლევართა წინაშე წარსდგა ხელნაწერი, რომელიც ათასი წელა, არავის უნახავს.

თუ ყველაფერი წარმატებით დასრულდა, სრულიად ახალი თავი გაიხსნება მედიცინის უძველესი ფუძემდებლების ჩვენეულ გაგებაში. არ დაგავიწყდეთ, რომ დღის სინათლის ხილვას კიდევ 200 გვერდის ქვეშ დამალული წარწერები ელოდება და ვინ იცის, რამდენ საიდუმლოს შეიძლება აეხადოს ფარდა?

„კლავდიუს გალენოსი დანამდვილებით არის ყველა დროის ყველაზე მნიშვნელოვანი და გავლენიანი ექიმი“, — განუცხადა პორმანმა Newsweek-ს.

ქეთევან ნინუაhttp://tiflisnews.ge
საინფორმაციო სააგენტო tiflisnews.ge კონტაქტი- ☎️ 555 100 929

რიჩარდ კოკერილმა იაპონიასთან ტესტმატჩისთვის „ბორჯღალოსნების“ შემადგენლობა დაასახელა

საქართველოს მორაგბეთა ეროვნული ნაკრები 22 ნოემბერს მიხეილ მესხის სახელობის სტადიონზე შემოდგომის ტესტმატჩების სერიის მესამე შეხვედრას იაპონიის ნაკრებთნ გამართავს – თამაში 16:00 საათზე დაიწყება.იაპონიასთან მატჩი საქართველოს ნაკრებისთვის ერთ-ერთი გადამწყვეტია – გამარჯვების შემთხვევაში „ბორჯღალოსნები“ რაგბის საერთაშორისო რეიტინგის მოწინავე 12 გუნდში დაიმკვიდრებენ ადგილს, რაც მსოფლიო თასის ჯგუფური ეტაპის წილისყრის წინ მნიშვნელოვანი იქნება.საქართველოს ნაკრების მთავარმა მწვრთნელმა, რიჩარდ კოკერილმა იაპონიის ნაკრებთან მატჩისთვის შემადგენლობა დაასხელა.ხაზი: 15. დავით ნინიაშვილი, 14. აკაკი ტაბუცაძე, 13. გიორგი კვესელაძე, 12. თორნიკე კახოიძე, 11. დემურ თაფლაძე, 10. თედო აბჟანდაძე.შერკინება: 1. გიორგი ახალაძე, 2. ირაკლი ქვათაძე, 3. ირაკლი აფციაური, 4. მიხეილ ბაბუნაშვილი, 5. ვლადიმერ ჩაჩანიძე, 6. ირაკლი ჯალაღონია, 7. ბექა საღინაძე, 8. ბექა გორგაძე, 9. ვასილ ლობჟანიძე.სათადარიგოები: 16. ნიკოლოზ სუთიძე, 17. გიორგი მამაიაშვილი, 18. კახაბერ დარბაიძე, 19. გიორგი ჯავახია, 20. ლუკა ივანიშვილი, 21. სანდრო მამამთავრიშვილი, 22. გელა აფრასიძე, 23. ლუკა მატკავა.„ბორჯღალოსნებთან“ მატჩისთვის შემადგენლობა იაპონიის ნაკრების მთავარმა მწვრთნელმა, ედი ჯონსმაც დაასახელა:ხაზი: 15. სემ გრინი, 14. კაზუმა უედა, 13. დილან რაილი, 12. ჩარლი ლოურენსი, 11. ტომოკი ოშადა, 10. შუნგსინ ლი, 9. ნაოტო საიტო.შერკინება: 1. კენტა კობაიაში, 2. კენჯი სატო, 3. სუჰეი ტაკეუჩი, 4. ეპინერი ულუივიტი, 5. ვორნერ დირნსი, 6. ტაილერ პოლი, 7. კანჯი შიმოკავა, 8. ჯეკ კორნელსენი.სათადარიგოები: 16. შოდაი ჰირაო, 17. შო ფურუჰატა, 18. კეიჯირო ტამეფუსა, 19. ჰარი ჰოკინსი, 20. შუ იამამოტო, 21. კენტა ფუჯუდა, 22. შინია კომურა, 23. იუკი იკედა.

სოფო ხორგუანი – „ოცნებამ“ ბუტა რობაქიძის მკვლელობის საქმეზე ზურაბ ადეიშვილი გაამართლა, ამით ომი გამოუცხადა იმ მოქალაქეებს, ვისაც დაგვპირდა სამართლიანობის აღდგენას და მოგვატყუა

ბუტა რობაქიძე 2004 წლის 24 ნოემბერს მოკლეს, 2025 წლის 19 ნოემბერს „ოცნებამ“ ბუტა რობაქიძის მკვლელობის საქმეზე გაამართლა ზურაბ ადეიშვილი, „ნაცმოძრაობის“ იმდროინდელი გენერალური პროკურორი. ზურაბ ადეიშვილი, რომელიც იყო და არის უსამართლო სისტემის მთავარი შემოქმედი და არქიტექტორი, სისტემის, სადაც სიმართლე არ არსებობდა და მხოლოდ ერთი პარტიის ძალადობა მძვინვარებდა, – ამის შესახებ პარტიის „გახარია საქართველოსთვის“ წევრმა, დეპუტატმა სოფო ხორგუანმა განაცხადა.მისი თქმით, ამით „ოცნებამ“ კიდევ ერთხელ ომი გამოუცხადა ყველა იმ მოქალაქეს, ვინც რეჟიმს ებრძოდა.„ყველა იმ მოქალაქეს, ვისაც დაგვპირდა სამართლიანობის აღდგენას და მოგვატყუა: „ოცნებამ“ დასცინა რეჟიმის ყველა მსხვერპლსა და მათ ოჯახებს. ყველას, ვისაც სიმართლის იმედი გვაქვს და სამართლის აღსრულება გვჭირდება: სწორედ ზურაბ ადეიშვილის შექმნილი ძალადობრივი და უსამართლო სისტემა „ოცნებამ“ გადმოიბარა სრულად, მოირგო და დღესაც იმავე სისტემასა და იმავე ადამიანებს ეყრდნობა. იგივე სისტემა დღესაც ერთი პარტიის სამსახურშია. ამასთან, „ოცნება“ ამუშავებს პროპაგანდას, რომ საქართველოს მოქალაქეებმა მუდმივ შიშში ვიცხოვროთ; შიშსა და ტყუილში. ფაქტია, 2025 ნოემბერში „ოცნება“ ამართლებს ზურაბ ადეიშვილს, რეჟიმის ავტორს. 2025 ნოემბერში ბრალს სდებს გიორგი გახარიას, საქართველოს მიწის დამცველს. ეს არის „ოცნების“ დღევანდელი სახე, ფლიდი და ფარისეველი სახე. საქართველოს მოქალაქეები იმსახურებენ სიმართლეს, იმსახურებენ სამართლიანობას. მივმართავ თითო-ოროლა შემორჩენილს „ოცნებაში“, ვინც იბრძოდით მაშინ, ნუ გეშინიათ, სიმართლის მხარეს დადექით, დასვით კითხვები“, – განაცხადა სოფო ხორგუანმა.

საქართველოს ტექნიკურ უნივერსიტეტში მოსწავლეებისთვის სახალისო-შემეცნებითი ღონისძიება – „ინტერნეტის სუპერსაიდუმლოებები“ გაიმართა

საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის ინფორმატიკისა და მართვის სისტემების ფაკულტეტმა საჯარო სკოლების მოსწავლეებს უმასპინძლა და მოზარდების ინტერესების გათვალისწინებით სახალისო-შემეცნებითი ღონისძიება - „ინტერნეტის სუპერსაიდუმლოებები“ გამართა.ინფორმაციას საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი ავრცელებს.სტუ-ის ცნობით, ღონისძიება, რომელშიც თბილისის მე-2, 160-ე, 161-ე, 181-ე, გოგიტა კიკნაძის სახელობის 182-ე და წეროვანის მე-3 საჯარო სკოლების მოსწავლეები მონაწილეობდნენ, მსოფლიო ბავშვთა დღის ეგიდით გაიმართა. საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის მიზანი კიბერუსაფრთხოების მიმართულებით მოზარდების ცნობიერების ამაღლება, ასევე, ციფრულ სამყაროში უსაფრთხო ნავიგაცია იყო.ინფორმატიკისა და მართვის სისტემების ფაკულტეტის ასოცირებულმა პროფესორმა ავთანდილ ბიჩნიგაურმა საჯარო სკოლების მოსწავლეებს წაუკითხა საინტერესო ლექცია კიბერუსაფრთხოების ტენდენციებისა და სტატისტიკის შესახებ, ესაუბრა კიბერუსაფრთხოების ტიპებზე, როგორიცაა: ფიშინგი, მავნე პროგრამები, ვირუსები, ტროიანები, ასევე, გამოსასყიდი პროგრამები, რომლებითაც სისტემის დაზიანება, მონაცემების მოპარვა, ან გამოსასყიდის სანაცვლოდ დაბლოკილი მონაცემების განბლოკვა ხდება; განუმარტა DDOS შეტევების პრინციპი, ესაუბრა შიდა საფრთხეებზე და კიბერშეტევებისგან დაცვის მეთოდებზე. გარდა ამისა, მოზარდებმა ავთანდილ ბიჩნიგაურისგან მიიღეს მნიშვნელოვანი პრაქტიკული რეკომენდაციები და მარტივად შესასრულებელი რჩევები თავიანთი ციფრული სივრცის დაცვის შესახებ.ინფორმატიკისა და მართვის სისტემების ფაკულტეტის დოქტორანტმა გიორგი ფაცაციამ მოსწავლეებს სახალისო ვიქტორინა ჩაუტარა და 3 გამარჯვებული გამოავლინა: ნატალი ნატროშვილი - გოგიტა კიკნაძის სახელობის თბილისის 182-ე საჯარო სკოლიდან, ნიკა ხაბულიანი - თბილისის 160-ე საჯარო სკოლიდან და მარიამ ჯაშიაშვილი - წეროვანის მე-3 საჯარო სკოლიდან.როგორც სტუ-ის ინფორმატიკისა და მართვის სიტემების ფაკულტეტის დეკანი, პროფესორი თალიკო ჟვანია აღნიშნავს, მოსწავლეებთან შეხვედრა გაჯერებული იყო ახალი ცოდნის მიღების სურვილითა და ინტერაქტიულობით, რითაც რეალურად გახდა შესაძლებელი მოზარდების ციფრული უსაფრთხოების გაძლიერება.„სასიხარულოა, რომ მსოფლიო ბავშვთა დღის ეგიდით, შესაძლებლობა მოგვეცა საჯარო სკოლების მოსწავლეებისთვის კიბერუსაფრთხოებასა და ციფრულ სამყაროში უსაფრთხო ნავიგაციის შესახებ ჩაგვეტარებინა სახალისო და ამავდროულად შემეცნებითი ღონისძიება. საგულისხმოა, რომ თემატიკა მოზარდების ინტერესებიდან გამომდინარე შევარჩიეთ. შესაბამისად - ლექცია, მსჯელობა, ვიქტორინა თუ პრაქტიკული მაგალითები მიზნად ისახავდა მოსწავლეებისთვის იმ მნიშვნელოვანი საკითხების გაცნობას, რომლებიც ციფრულ ეპოქაში მათი ყოველდღიურობის განუყოფელი ნაწილია. მოსწავლეები აქტიურად ერთვებოდნენ დისკუსიებში, გვიზიარებდნენ თავიანთ დაკვირვებებს, ინტერესით ისმენდნენ ინფორმაციას კიბერუსაფრთხოების თანამედროვე გამოწვევების შესახებ. ვფიქრობთ, მსგავსი ინიციატივები ხელს შეუწყობს მოზარდებში ცოდნის გაღრმავებას, პასუხისმგებლიანი ქცევების ჩამოყალიბებასა და იმ უნარების განვითარებას, რომლებიც უსაფრთხო ინფორმაციით სარგებლობისთვის არის აუცილებელი. თავის მხრივ, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი, რექტორის, აკადემიკოს დავით გურგენიძის დიდი მხარდაჭერით, ყოველთვის მზად არის, საჯარო სკოლების მოსწავლეებს და შესაბამისად, მომავალ თაობას შესთავაზოს ინტერაქტიული და მაღალ სტანდარტებზე დაფუძნებული საგანმანათლებლო-კვლევითი სივრცეები, სადაც შესაძლებელი იქნება ახალი ცოდნის მიღება. დარწმუნებული ვართ, ინფორმატიკისა და მართვის სისტემების ფაკულტეტის მიერ მომზადებული „ინტერნეტის სუპერსაიდუმლოებები“ მრავალ მოსწავლეს მისცემს მოტივაციას, გაიღრმავოს ცოდნა ტექნოლოგიებისა და კიბერუსაფრთხოების სფეროში“, - ამბობს თალიკო ჟვანია.სტუ-ის ინფორმაციით, საჯარო ლექციისა და ვიქტორინის შემდეგ მოსწავლეებმა დაათვალიერეს საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის სასწავლო და კვლევითი ინფრასტრუქტურა, აუდიტორიები, ინფორმატიკისა და მართვის სისტემების ფაკულტეტის ჟიული შარტავას სახელობის ტექნიკისა და ტექნოლოგიების უნიკალური სასწავლო-კვლევითი ლაბორატორიული კომპლექსი, მუზეუმი, ასევე, საპრეზენტაციო, ინოვაციურ პროექტებზე სამუშაო და სხვა დამხმარე სივრცეები, რომლებიც სტუდენტებისთვის არის განკუთვნილი.

ქუთაისის საერთაშორისო აეროპორტიდან 2026 წლის 12 იანვრიდან ბრატისლავაში პირდაპირი რეისები შესრულდება

2026 წლის 12 იანვრიდან ქუთაისის საერთაშორისო აეროპორტს ახალი ევროპული მიმართულება ემატება და მგზავრებს საშუალება ექნებათ, სლოვაკეთის დედაქალაქ ბრატისლავაში პირდაპირი რეისით იმგზავრონ, – ამის შესახებ ინფორმაციას საქართველოს აეროპორტების გაერთიანება ავრცელებს.მათივე ცნობით, ევროპის ეკოლოგიურად ყველაზე მდგრადი ავიაკომპანია Wizz Air-ი ბრატისლავა-ქუთაისი-ბრატისლავის მიმართულებაზე ოპერირებას კვირაში ოთხჯერ: ორშაბათს, ოთხშაბათს, პარასკევსა და კვირას განახორციელებს და ფრენები თანამედროვე Airbus A321neo ტიპის საჰაერო ხომალდით შესრულდება.„ახალი მიმართულების დამატება შესაძლებელი გახდა საქართველოს აეროპორტების გაერთიანებასა და Wizz Air-ს შორის ინტენსიური და წარმატებული მოლაპარაკებების შედეგად. ავიაბილეთების შეძენა ავიაკომპანიის ოფიციალურ ვებგვერდზე უკვე შესაძლებელია.ბრატისლავა ცენტრალურ ევროპაში ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ჰაბია, რომელიც ვენასა და ბუდაპეშტთან უმოკლეს დისტანციაზე მდებარეობს. ამის გამო ახალმა მიმართულებამ ქართველი მოგზაურებისთვის, შეიძლება, დამატებითი კულტურული და ტურისტული შესაძლებლობები შექმნას როგორც დასვენებისთვის, ისე მრავალმხრივი ევროპული აღმოჩენებისთვის.Wizz Air-ი ქუთაისის საერთაშორისო აეროპორტიდან 12 ქვეყნის 23 მიმართულებით ოპერირებს. მათ შორის, ზაფხულში დამატებული ლიონის მიმართულებით. ხოლო 2 დეკემბრიდან ავიაკომპანია პირდაპირ ფრენებს ვენეციის მიმართულებითაც იწყებს. 2012 წელს, საქართველოს ბაზარზე ოპერირების დაწყებიდან დღემდე Wizz Air-მა საქართველოდან და პირიქით თითქმის 9 მილიონი მგზავრი გადაიყვანა“, – აღნიშნულია ინფორმაციაში.

თინა ბოკუჩავა – ვისურვებდი, საქართველოს მართავდეს არა კრიმინალურ-მოღალატეთა ბანდა, არამედ ძალა, რომელიც თავისუფალი სამყაროს და თავისუფლებისთვის მებრძოლი უკრაინელი ხალხის მხარეს არის

ვისურვებდი, საქართველოს იმ კრიმინალურ-მოღალატეთა ბანდა კი არ მართავდეს, რომელიც ომში ჩვენი მტრული სახელმწიფოს მხარეს არის, არამედ მართავდეს ძალა, რომელიც თავისუფალი სამყაროს და თავისუფლებისთვის მებრძოლი უკრაინელი ხალხის მხარეს არის, – ამის შესახებ „ნაციონალური მოძრაობის“ თავმჯდომარემ, თინა ბოკუჩავამ ჟურნალისტებს განაცხადა.ბოკუჩავას კითხვა დაუსვეს პარლამენტის თავმჯდომარის, შალვა პაპუაშვილის იმ განცხადებაზე, სადაც პაპუაშვილი ამბობს: „ევროკავშირმა 120 მილიარდით მეტი მისცა რუსეთს, ვიდრე უკრაინას და ეს ხალხი ჩვენ გვეუბნება რამეს? ლიეტუვა, რომელსაც ჩვენზე მეტი ღვინო შეაქვს რუსეთში, ჩვენ გვეუბნება რამეს?“.„შალვა პაპუაშვილმა ძალადობრივი ხასიათი გამოავლინა უმაღლეს ტრიბუნაზე, მორალზე საუბარი ტრაგიკომიკურია. რაც შეეხება დასავლეთის და კონკრეტული წევრი ქვეყნების დამოკიდებულებას, განსაკუთრებით ნავთობპროდუქტების ნაწილში რუსეთზე, ეს იყო ძალიან სერიოზული პრობლემა და გეოსტრატეგიული შეცდომა, რომლის გამოსწორების პროცესშიც არის ახლა ევროკავშირი. ვიცით, რომ მათი უმრავლესობა რუსეთის ფედერაციისგან ახლა სრულიად ენერგოდამოუკიდებელი ხდება ან უკვე გახდა, რაც არის რუსეთის და მისი ომის მანქანის დასუსტების მთავარი საფუძველი.ეს არის ნათელი მაგალითი, რომ რუსეთი უკრაინასთან ამ ომში აუცილებლად დამარცხდება და უფრო დასუსტებული თუ არა, იმაზე დანაწევრებული გამოვა, ვიდრე ის იყო მაშინ, როდესაც უკრაინის წინააღმდეგ ეს ომი დაიწყო. ამიტომ, როგორც საქართველოს მოქალაქე, ვისურვებდი, საქართველოს დღეს იმ კრიმინალურ-მოღალატეთა ბანდა კი არ მართავდეს, რომელიც ომში ჩვენი მტრული სახელმწიფოს მხარესაა, არამედ ის ძალა მართავდეს, რომელიც თავისუფალი სამყაროს და თავისუფლებისთვის მებრძოლი უკრაინელი ხალხის მხარეს არის, რადგან ეს საქართველოს ეროვნულ ინტერესშია“, – განაცხადა თინა ბოკუჩავამ.

ბოლო სიახლეები