ორშაბათი, თებერვალი 17, 2025

შექსპირისა და მისი თანამედროვეების პიესებში „ვეფხისტყაოსნის“ ნესტანისა და ტარიელის თავგადასავალია გამოყენებული

კლასიკური და ბიზანტიური მონოგრაფიების ცნობილმა ევროპულმა გამომცემლობამ (Adolf M. Hakkert Publishing Company, Amsterdam, 2018) ინგლისურ ენაზე გამოსცა ქართველი მეცნიერის, ელგუჯა ხინთიბიძის, ახალი მონოგრაფია, „შუასაუკუნეების ქართული რომანი „ვეფხისტყაოსანი“ და შექსპირის ბოლო პერიოდის პიესები“.

ნაშრომში არგუმენტირებულია, რომ ვეფხისტყაოსნისეული ნესტანისა და ტარიელის რომანი ლიტერატურულ წყაროდ ყოფილა გამოყენებული XVII საუკუნის დასაწყისის დიდ ინგლისურ დრამატურგიაში. კერძოდ, შექსპირის თანამედროვეების, ფრანსის ბომონტისა და ჯონ ფლეტჩერის ორი პიესის სიუჟეტის ძირითადი ხაზი რუსთველის შეყვარებული წყვილის ამბის სხვა გარემოში და სხვა პერსონაჟებზე გადატანაა. შექსპირის „ციმბელინის“ როგორც კომპოზიცია, ასევე იდეურ-თემატური ჩანაფიქრიც იმავე წყაროდან მომდინარეობს. რომანის კომპოზიციური და სიუჟეტური დეტალების აშკარა მსგავსება შეინიშნება, ასევე, დიდი დრამატურგის შემოქმედების ბოლო პერიოდის სხვა პიესებში.

 

„ეს ფაქტი მოულოდნელია არა მხოლოდ ჩვენი მეცნიერების, არამედ ინგლისური ლიტერატურული კრიტიკისთვისაც. ჩემი მთავარი ვარაუდია, რომ ტარიელისა და ნესტანის სიყვარულის ამბავი მე-16 საუკუნის დასასრულს ინგლისიდან სპარსეთში ჩასულმა 26-კაციანმა დელეგაციამ ქართველი გენერლის, ალავერდი-ხანი უნდილაძისგან მოისმინა. ამ პერიოდის წიგნებში აღწერილი ამბები, ძირითადად, კარგად ცნობილ ლიტერატურულ ტექსტებს, ზღაპრებსა და ისტორიებს ეფუძნებოდა. ცნობილია, რომ შექსპირის სტილი ცნობილი ამბების სხვა ფილოსოფიით წარმოჩენა გახლდათ… ეს ფაქტი ადასტურებს, რომ ქართველი ერი, მიუხედავად მისი მძლავრი აღმოსავლური ფესვებისა, ოდითგანვე ევროპული კულტურისკენ მიისწრაფოდა…“ – აღნიშნა პროფესორმა ელგუჯა ხინთიბიძემ „ტიფლის-ნიუსთან“ საუბრისას.

„პროფესორ ელგუჯა ხინთიბიძის არაჩვეულებრივი კვლევა, პირველ რიგში, ავლენს საოცარ კავშირს ელიზაბეტ დედოფლისდროინდელ თეატრსა და დიდ ქართულ ნაციონალურ, 12 საუკუნის ეპიკურ ნაწარმოებს – ვეფხისტყაოსანს შორის. ეყრდნობა რა ყველაზე ზუსტ ტექსტუალურ ანალიზს, ის უტყუარად წარმოაჩენს ისეთი მნიშვნელოვან მსგავსებებს როგორიცაა, გარემო, თემა, სიუჟეტი, მოქმედება და პერსონაჟი, რაც უდავოდ სცდება არქეტიპების უბალო დამთხვევას და ავლენს ქართული ეპიკის აშკარა ზეგავლენას შექსპირზე, ბომონტისა და ფლეტჩერზე (კერძოდ, ციმბელინი, მეფე და არამეფე, ფილასტერი). ასევე უნდა აღინიშნოს რომ  ბოლო ორი ნაწარმოების  მოქმედების არეალად  მითითებულია იბერია, რომლის კლასიკური სახელიც საქართველოა.

ანტონ ჯენკინსონის მოგზაურობანი და ანტონი შერლის  ე. წ. „მოსკოვი კომპანი“ (Muscovy Company (1558-1571), თავგადასავლები სპარსეთში (1599) იყო მიზეზი საქართელოსთან მეტად დახლოების. მათი ჩანაწერებით საზრდოობდა იმ პერიოდის ლიტერატურა და ასევე  ეგზოტიკის შეცნობის სულ უფრო მეტად მზარდი სურვილი.  ამ პერიოდის წიგნებსა და პიესებში აღწერილი ამბები ძირითად ეყრდნობოდა კარგად ცნობილ ლიტერატურულ ტექსტებს, პოპულარულ ზღაპრებს, მოგზაურობებსა და ისტორიებს.

სწორედ ეს გარემოებები უდევს საფუძვლად პროფესორ ხინთიბიძის მიერ გამოთქმული ბრწყინვალე  აზრებს. მის მიერ დაადგენილი სავარაუდო კავშირი, რომელიც აახლოვებს შექსპირსა და რუსთაველს ერთმანეთთან, წარმოადგენს ბრწყინვალე კვლევით ნაშომს.

როგოც ჩანს, ფლეტჩერმა მისი ნაწარმოების ფაბულა  მთლიანდ რუსთაველისგან აიღო.  შექსპირი, კი ვინც  არასოდეს გაუშვებდა ხელიდან რაიმე  ახალ ინფორმაციას, ბომონტთან  და ფლეტჩერთან დაახლოებული პირი გახლდათ.

ყოველივე ეს რუდუნებით მოიპოვა, ახსნა და მას ნათელი მოჰფინა პროფესორმა ხინთიბიძემ თავის უპრეცენდენტო წიგნში, რომელიც დანამდვილებით შეიძლება ითქვას, რომ უმნიშვნელოვანესი და ძალიან საინტერესო მონაპოვარია აქამდე ინგლისურ – ქართული კვლევების აკადემიურ სამყაროში არსებულ კვლევებს შორის. “

ანტონი ანდერსონი (ბრიტანეთის გაერთიანებული სამეფო), ავტორი წიგნებისა „მოგზაურობა საქართველოს მთებში“, „ბრიტანელი მოგზაურები საქართველოში“

„შოთა რუსთაველი ქართველებისთვის იგივეა, რაც ბიბლია და შექსპირი ინგლისურენივანი სამყაროსათვის. ეს არის წყარო ციტატების, ანდაზებისა და სამაგალითო ადამიანებისა. ე. ელგუჯა ხინთიბიძე გვიჩვენებს რუსთაველის გავლენას ინგლისურ ლიტერატურაზე. მკითხველს ეძლევა საშუალება გაეცნოს საოცარ კვლევას ამ ლიტერატურულ გავლენაზე.  სპარსეთში მცხოვრებმა ქართველებმა, სპარსეთის მეფის შაჰ აბას 1-ლის სასახლეში შემთხვევითი შეხვედრის დროს, ბრიტანელ დიპლომატებს გააცნეს რუსთაველის პოემა. ამას გარდა, ხინთიბიძე იძლევა შექსპირის, ბომონტისა და ფლეტჩერის პიესების ანალიზს, რითაც ელიზაბეტისდროინდელ ტრაგიკომედიას ახალ ნათელს ჰფენს. ინგლისელი და შუასაუკუნეების მკვლევარებისათვის ეს წიგნი უზომოდ საინტერესო და სასარგებლოა.“

ბერტ ბეინენი (აშშ, ევროპული სამეო კარის ლიტერატურის და ვეფხისტყაოსნის მკვლევარი)

 

 შორენა ლაბაძე

ქეთევან ნინუაhttp://tiflisnews.ge
საინფორმაციო სააგენტო tiflisnews.ge კონტაქტი- ☎️ 557 13 16 73

მას შემდეგ, რაც მსოფლიოში შეიცვალა სიტუაცია, ვიგრძენით, რომ უკვე არის სიტუაცია, საქართველოშიც ვეძიოთ სამართალი. აი, ეს იყო მთავარი მთავარი მიზეზი, რის გამოც ჩვენ შევიტანეთ...

„ერთიანი ნეიტრალური საქართველოს“ წევრმა ნანა კაკაბაძემ გადაცემა „იმედის კვირაში“, „ერთიანი ნეიტრალური საქართველოს“ განცხადების საფუძველზე დაწყებულ გამოძიებაზე ისაუბრა და განიხილა რა იყო მთავარი მიზანი პროკურატურაში ამ სარჩელის შეტანის. „მას შემდეგ, რაც მსოფლიოში შეიცვალა სიტუაცია, განსაკუთრებით ამერიკის შეერთებულ შტატებში მოვიდა ახალი პრეზიდენტი, რომელმაც თვითონვე აღიარა და თქვა ის, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო ფონდები, როგორიც არის USAID -ი, NED-ი და EED - ი, აფინანსებდნენ სხვა ქვეყნებში ხელისუფლებების გადატრიალებებს და იღებდნენ მონაწილეობას დანაშაულებრივ ქმედებებში, ვიგრძენით, რომ უკვე არის იმის სიტუაცია, საქართველოშიც ვეძიოთ სამართალი. აი, ეს იყო მთავარი მიზეზი, რის გამოც ჩვენ შევიტანეთ ეს სარჩელი პროკურატურაში. ოპოზიციური ძალები ფაქტობრივად იყენებდნენ ამ არასამთავრობო ორგანიზაციებს, როგორც თავიანთ ყულაბას. თქვენ იცით, რომ კანონით აკრძალულია ქვეყნის შიგნით პოლიტიკის დაფინანსება გარე ძალების მიერ, ამიტომ ისინი ამ არასამთავრობო ორგანიზაციებს იყენებდნენ, როგორც თავის ყულაბას და ამ ორგანიზაციის დაფინანსების ხარჯზე ხდებოდა ასეთი მიტინგების ორგანიზება. ასევე, მაგალითად პოლიტიკურმა პარტია „დროამ“ შექმნა ზუსტად იმავე სახელწოდების არასამთავრობო ორგანიზაცია „დროა“, რომელიც ქვეყნის გარედან იღებდა დაფინანსებას და ამ დაფინანსებას ის ახმარდა პირდაპირ რევოლუციურ სცენარებს, ანუ ქვეყნის ხელისუფლების გადატრიალების სცენარს. მთავარი არის, რომ ჩვენ მტკიცებულებებზე ვისაუბროთ. როდესაც არასამთავრობო ორგანიზაცია „დროას“ შენობაში ჩატარდა ჩხრეკა, იქიდან ამოიღეს ის პიროტექნიკა, რომელიც გამოყენებული იყო მიტინგებზე და მანიფესტაციებზე პოლიციელების წინააღმდეგ ცეცხლის გაჩენის მიზნით, პარლამენტის შენობის ოთახების გადაწვის მიზნით. თქვენ იცით რომ 47-მდე ოთახი დამწვარია პარლამენტის შენობაში“, - განაცხადა ნანა კაკბაძემ.

ცნობილი ქართველი ტიკ ტოკერის ოჯახს თავს დაესხნენ

ტიკტოკში ცნობილ მრავალშვილიან წყვილს მარიამ მამარდაშვილსა და გიორგი შუკაკიძეს უცნობი პირები სახლთან მიუცვივდნენ და საცხოვრებელს ქვები დაუშინეს, ამის შესახებ ცოლ-ქმარი სოციალურ ქსელში ვიდეოს აქვეყნებს. „ხუთბავშვიან ოჯახს წუხელ, ღამის ორის ნახევარზე, თავს დაგვესხნენ. სახლს ქვები ესროლეს და დააზიანეს გარე ფასადი. ჩემს მოსაკლავად იყვნენ მოსული —სამი ბიჭი. გადამეკიდნენ, რადგან დიდი აუდიტორია მყავს და ხალხი გვეხმარება,“ - ამბობს შუკაკიძე. ვრცლად ↓

ანა დოლიძე – ქვეყანა მიშვებულია, ავტოპილოტზეა

საზარელი ტრაგედია ბათუმში და ენით აღუწერელი უსამართლობა - ბიძინას კისერზეა რაც ხდება ეს, - ამის შესახებ „ძლიერი საქართველოს“ ერთ-ერთი ლიდერი, ანა დოლიძე სოციალურ ქსელში წერს, რითაც ბათუმში მომხდარ ტრაგედიას ეხმაურება. მისი თქმით, „ქვეყანა იმართება მხოლოდ ერთ საკითხში: ოლიგარქატის გადარჩენა“. "საზარელი ტრაგედია ბათუმში და ენით აღუწერელი უსამართლობა. რა სიტყვებით უნდა ანუგეშო ადამიანმა ოჯახები ამ დროს. ბიძინას კისერზეა რაც ხდება ეს. ბიძინას სისტემა აკეთებს ამას. კორუფცია და სიხარბე, რომ არაფერი საჯარო უსაფრთხოებაზე არ მუშაობს, 10-15 ოჯახის კუჭის უსაფრთხოების გარდა. ქვეყანა იმართება მხოლოდ ერთ საკითხში: ოლიგარქატის გადარჩენა. დანარჩენი ავტოპილოტზეა. ამას ეწირება ყველაფერი, ბავშვებიც" , - წერს ანა დოლიძე.  

დიმიტრი ხვთისიაშვილი: რა სიგიჟეა ასეთი მოსაწვევის დაბეჭდვა?ხვალ შენი დაბადების დღეა და შენს თეატრში ალბომს წარვადგენ, შენს 55 წლიან ცხოვრებაზე..პირველი დაბადების დღეა უშენოდ, ბერიკ, ჩემო...

„ხვალ შენი დაბადების დღეა და შენს თეატრში ალბომს წარვადგენ, შენს 55 წლიან ცხოვრებაზე..პირველი დაბადების დღეა უშენოდ, ბერიკ, ჩემო ძმაო! რა სიგიჟეა ასეთი მოსაწვევის დაბეჭდვა? რას გვერჩოდი? რატომ დაგვაბერე ასე უცებ?“-წერს დიმიტრი ხვთისიაშვილი.

მარკო რუბიო – მომდევნო რამდენიმე კვირა და დღე განსაზღვრავს, არის თუ არა პუტინი სერიოზულად განწყობილი მშვიდობის მიმართ

მომდევნო რამდენიმე კვირა და დღე განსაზღვრავს, არის თუ არა პუტინი სერიოზულად განწყობილი მშვიდობის მიმართ, – ამის შესახებ აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა, მარკო რუბიომ „სიბიეს ნიუსთან“ განაცხადა. რუბიოს თქმით, პუტინმა გამოხატა მშვიდობისადმი ინტერესი ტრამპთან საუბრისას. ჟურნალისტის კითხვაზე, სჯერა თუ არა, რომ პუტინი მზადაა მოლაპარაკებისთვის და ბრძოლის დასასრულებლად, რუბიომ განაცხადა, რომ ზარს უნდა მოჰყვეს ქმედება. „ერთი სატელეფონო ზარი ვერ გადაწყვეტს ისეთ კომპლექსურ ომს, როგორიც ესაა, მაგრამ შემიძლია, გითხრათ, რომ დონალდ ტრამპი არის მსოფლიოში ერთადერთი ლიდერი, რომელსაც პოტენციურად შეუძლია ამ პროცესის დაწყება“, – აღნიშნა სახელმწიფო მდივანმა. რაც შეეხება უკრაინის პრეზიდენტთან შეხვედრას, რუბიომ განაცხადა, რომ ნახავენ, რა მოხდება მომდევნო რამდენიმე დღეში. „მშვიდობისკენ მიმავალი პროცესი არ არის ერთი შეხვედრის საქმე. ეს ომი უკვე დიდი ხანია, გრძელდება. ეს რთულია, კომპლექსურია, ომი სისხლიანი იყო, ძვირი დაჯდა. ასე რომ, არ იქნება ადვილი ასეთი კონფლიქტის დასრულება და არიან სხვა მხარეებიც, რომლებსაც აქვთ თავიანთი მოსაზრებები ამის შესახებ“, – ამბობს ამერიკის სახელმწიფო მდივანი.

ბოლო სიახლეები