საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის მეცნიერ-მკვლევართა ჯგუფი შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის 2024 წლის ფუნდამენტური კვლევებისთვის სახელმწიფო სამეცნიერო გრანტების კონკურსის ერთ-ერთი გამარჯვებული გახდა. ამის შესახებ ინფორმაციას სტუ ავრცელებს.
მითივე ცნობით, პროექტის – „ყურძნისეული წარმოშობის ახალი სინბიოტიკური და პრობიოტიკური სასმელების მიღება, მათი ფუნქციური პოტენციალის შეფასება და ოპტიმიზაცია“ – ხელმძღვანელია აგრარული მეცნიერებებისა და ბიოსისტემბის ინჟინერინგის ფაკულტეტის დეკანი, აკადემიკოსი ედიშერ კვესიტაძე, პროექტის კოორდინატორია აგრარულ მეცნიერებათა დოქტორი ქრისტინე მუსელიანი. პროექტში, ასევე, ჩართულნი არიან მკვლევრები: ასოცირებული პროფესორი ეკატერინე კაციტაძე და დოქტორი თამარ თურმანიძე. საქართველოს ტექნიკურ უნივერსიტეტთან ერთად, პროექტის თანამონაწილე ორგანიზაციაა სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო კვლევითი ცენტრი.
სტუ-ის აგრარული მეცნიერებებისა და ბიოსისტემბის ინჟინერინგის ფაკულტეტის დეკანის, ედიშერ კვესიტაძის თქმით, პროექტთან დაკავშირებული კვლევა მოიცავს ისეთ საკითხებს, რაც სიახლეა აგრარული სფეროში.
„გარდა იმისა, რომ კვლევა აგრარული სფეროსთვის სიახლეს წარმოადგენს, მას ასევე, აქვს ზოგადი სახის დატვირთვა. კერძოდ: სხვადასხვა სახეობის მიკროორგანიზმების გამოყოფა და მათი სინერგიული კომბინაციის მიღება; საფერავის და რქაწითელის ჯიშის ყურძნის წვენების ფერმენტაცია გამოყოფილი მიკროორგანიზმებით; პრებიოტიკებად ყურძნის და ქაცვის გამონაწნეხის მშრალი ექსტრაქტების, ასევე ქართული ფეტვის ფხვნილის გამოყენება; მათი ფუნქციური მახასიათებლების და პრებიოტიკული პოტენციალის შეფასება; პრე და პრობიოტიკული წყვილის სინერგიული ეფექტის დადგენა ვარიანტების მიხედვით; ყურძნის სინბიოტიკური სასმელების მიღება პრებიოტიკური კომპონენტების დამატებით; ყურძნის პრობიოტიკური წვენების მიღება ხილ-კენკრის წვენებთან კომპოზიციით; ფერმენტირებულ სასმელებში, საჭიროების მიხედვით, დამატკბობლად სტევიოზიდის გამოყენება და მიღებული სასმელების ფუნქციური, ორგანოლეპტიკური თვისებების შეფასება-ოპტიმიზაცია. პროექტით გათვალისწინებულია სტატიის გამოქვეყნება საერთაშორისო ჟურნალში, მონოგრაფიის გამოცემა, საპატენტო განაცხადის წარდგენა და სამეცნიერო კონფერენციებში მონაწილეობა. კვლევის მიზანია შეფასდეს ყურძნის გამოყენების პოტენციალი ახალი სინბიოტიკური და პრობიოტიკული სასმელების მისაღებად – შეიქმნას ჯანმრთელობისთვის რელევანტური სასმელები მისაღები ხარისხობრივი, პრობიოტიკების სიცოცხლისუნარიანობისა და ორგანოლეპტიკური მაჩვენებლებით, ტექნოლოგიაში თავისუფალი შაქრის გამოყენების გარეშე. ექსპერიმენტში ჩართულია ყურძნის ქართული საღვინე ჯიშები – საფერავი და რქაწითელი“, – აცხადებს დეკანი.
საგრანტო პროექტის – „ყურძნისეული წარმოშობის ახალი სინბიოტიკური და პრობიოტიკური სასმელების მიღება, მათი ფუნქციური პოტენციალის შეფასება და ოპტიმიზაცია“, კოორდინატორის, აგრარულ მეცნიერებათა დოქტორის, ქრისტინე მუსელიანის თქმით, პროექტის განხორციელება ემყარება მეცნიერულ კვლევასა და საკითხების პრაქტიკულ გადაწყვეტას.
„ორივე მხარე განიხილება ერთ ასპექტში – ინოვაციური პროდუქტების, სასმელების მიღება და სასმელების ფიზიოლოგიური როლის განსაზღვრა. ყოველივე ხელს შეუწყობს მეცნიერების განვითარებას ამ მიმართულებით, ბიზნესსა და კვლევას შორის პარტნიორული კავშირების დამყარებას – მსგავსი ხასიათის პროდუქტებზე მოთხოვნა თანდათან იზრდება და ბიზნესის დაინტერესების პერსპექტივაც მატულობს. პროექტს, ასევე, საფუძვლად უდევს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO, 2003) რეკომენდაციები და ევროპული რეგლამენტის მოთხოვნები (EC 1924/2006), რომელთა თანახმად აუცილებელია შაქრის მოხმარების მნიშვნელოვანი შეზღუდვა და „მუშაობის ევროპული პროგრამა 2020-2025 – გაერთიანებული ძალისხმევა უკეთესი ჯანმრთელობისთვის ევროპაში.
პროექტის შედეგებს ექნება გრძელვადიანი პერსპექტივა – ფუნქციური: კერძოდ, მცენარეული სინბიოტიკური და პრობიოტიკული სასმელების წარმოება საქართველოში პრაქტიკულად არ ხდება და წარმოადგენს სიახლეს აგრარული სფეროსთვის. ადამიანის ჯანმრთელობის შენარჩუნება, სიცოცხლის პერიოდის გახანგრძლივება ქვეყნის მნიშვნელოვანი ამოცანაა და უკავშირდება ბიოლოგიურად აუცილებელი ნივთიერებების გამოყენებას. საჭიროა მომხმარებლის ცნობიერების ამაღლება აღნიშნული მიმართულებით. ევროპის სურსათისა და კვების სამოქმედო გეგმით შემუშავებული პოლიტიკის მიზანია ჯანსაღი კვებითი გარემოს შექმნა, რისთვისაც რეკომენდებულია შემდეგი პოლიტიკური ინსტრუმენტები: შაქრის მოხმარების შემცირება, არაკალორიული დამატკბობლების – სტევია, არქატი, კატემფე, მონკის ხილი, სერენდიფიტის კენკრა და სხვა, გამოყენება, რეცეპტურების რეფორმულირება და ახალი, ბუნებრივად ჯანსაღი პროდუქტების შექმნა“, – აცხადებს ქრისტინე მუსელიანი.
სტუ-ის ინფორმაციით, საგრანტო პროექტი – „ყურძნისეული წარმოშობის ახალი სინბიოტიკური და პრობიოტიკური სასმელების მიღება, მათი ფუნქციური პოტენციალის შეფასება და ოპტიმიზაცია“ სამწლიანია.