საქართველოს ტექნიკურ უნივერსიტეტში, რექტორის, აკადემიკოს დავით გურგენიძის ინიციატივით და ნიკო მუსხელიშვილის საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკის ორგანიზებით, სპეციალურად სტუდენტებისთვის ქართველთა უმთავრესი ტექსტის – ადრეული აღორძინების ხანის უმნიშვნელოვანესი ქართული ლიტერატურული ძეგლის, მსოფლიო ლიტერატურის ერთ-ერთი შედევრის – „ვეფხისტყაოსნის“ – სხვადასხვა დროს გამოქვეყნებული და ცნობილ მხატვართა ილუსტრაციებით გაფორმებული ბეჭდური გამოცემები გამოიფინა.
ამის შესახებ ინფორმაციას საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი ავრცელებს.
მათი ცნობით, ექსპოზიცია, რომელიც უნივერსიტეტის ადმინისტრაციულ შენობაში მდებარე ნიკო მუსხელიშვილის ბიბლიოთეკაშია მოწყობილი, „ვეფხისტყაოსნის” 6 ენაზე დასტამბულ 65 გამოცემას, მათ შორის იშვიათ ეგზემპლარებს მოიცავს. მათ გაცნობას საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის სტუდენტები მიმდინარე წლის ნოემბრის ბოლომდე შეძლებენ.
საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის რექტორის, აკადემიკოს დავით გურგენიძის განცხადებით, შოთა რუსთველის პოემა არა მხოლოდ ქართული სიტყვაკაზმულობის და ფილოსოფიური აზროვნების მწვერვალია, არამედ უდიდესი კულტურული სიმბოლო, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში აერთიანებდა ქართველებს და ეროვნული თვითმყოფადობის გრძნობას აღვივებდა.
„ვეფხისტყაოსანი” ქართველი ერის სულიერ სიღრმეებშია ფესვგადგმული. ეს უმთავრესი ტექსტია, რომელიც ასახავს ჩვენს ისტორიულ მეხსიერებას, ეთიკურ და ფილოსოფიურ ღირებულებებს. მასში გადმოცემულია სიყვარული, მეგობრობა, ერთგულება და თავისუფლებისკენ სწრაფვა. ეს არის წიგნი, რომელიც საუკუნეების მანძილზე სულ უფრო მეტად აქტუალური გახდა და თაობებისთვის შთაგონების წყაროდ იქცა. სწორედ ამ მოსაზრებით, ტექნიკური უნივერსიტეტისთვის მნიშვნელოვანია, რომ სტუდენტებმა – მომავალმა სპეციალისტებმა, ინჟინრებმა, მეცნიერებმა და არქიტექტორებმა – კიდევ ერთხელ შეიგრძნონ ამ უდიდესი ნაწარმოების მნიშვნელობა, როგორც ეროვნული კულტურის ფუნდამენტისა და ზოგადსაკაცობრიო იდეალების მატარებლისა. დარწმუნებული ვარ, საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკაში დაცული „ვეფხისტყაოსნის” გამოცემათა კოლექციის გაცნობა მათ მოტივაციასა და შემოქმედებით ხედვას გააძლიერებს,“ – განაცხადა დავით გურგენიძემ.
როგორც ნიკო მუსხელიშვილის საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკის ხელმძღვანელი, სტუ-ის სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის პროფესორი ვაჟა პაპასკირი აღნიშნავს, „ვეფხისტყაოსნის” კოლექცია, რომელიც საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკის ფონდსაცავებშია დაცული, ათწლეულების მანძილზე ივსებოდა. წარმოდგენილ 65 გამოცემას შორის უძველესი – ილია ჭავჭავაძისა და ივანე მაჩაბლის რედაქციით შესრულებული წიგნი – 1888 წლით თარიღდება. ვაჟა პაპასკირის თქმით, გამოფენილ გამოცემებს შორისაა სხვადასხვა დროს შესრულებული თარგმანებიც.
„ექსპოზიციას ამშვენებს ჩვენი ბიბლიოთეკის სიამაყე, ნამდვილი სამკაული – 1888 წელს გამოცემული „ვეფხისტყაოსანი”, რომელიც ბიბლიოგრაფიული იშვიათობაა. ის ორ ვარიანტად გამოიცა: თხელი ყდით და ქსოვილით. რედაქტორები იყვნენ ილია ჭავჭავაძე და ივანე მაჩაბელი. წიგნს ამშვენებს ცნობილი მხატვრის – მიხაი ზიჩის ილუსტრაციები, რომლებშიც ყველა პერსონაჟი რეალური ადამიანია. მოგეხსენებათ, რომ სტამბური წესით „ვეფხისტყაოსანი” პირველად 1712 წელს, ვახტანგ მეექვსის რედაქციითა და კომენტარებით დაიბეჭდა. ეს გამოცემა „ვახტანგისეულის” სახელითაა ცნობილი. მისი ზუსტი ასლი კი, რომელიც გამოფენილია საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკაში, გამოიცა თბილისში, 1931 წელს, რუსთაველის ინსტიტუტის მიერ. ეს ერთ-ერთი უნიკალური გამოცემაა და როგორც „ვახტანგისეული ვეფხისტყაოსნის” პირველი ასლი, იშვიათობას წარმოადგენს.
საინტერესოა „ვეფხისტყაოსნის” 750 წლისთავისადმი მიძღვნილი პირველი საიუბილეო გამოცემა, 1937 წელს რუსულ ენაზე შესრულებული შალვა ნუცუბიძისეული თარგმანით, რომელიც შემდეგ კიდევ რამდენჯერმე დაიბეჭდა მცირე შესწორებებით. ასევე, უაღრესად საინტერესოა „ხალხური ვეფხისტყაოსანი”, რომელიც სულ ორჯერ გამოიცა მოკლე და ვრცელ ვერსიებად; მასში ტარიელის შვილთაშვილის ამბავიც კი არის გადმოცემული. „ხალხური ვეფხისტყაოსანი” მიჰყვება ფაბულას და ამასთან ერთად, განავრცობს კიდეც მას.
წარმოდგენილია არაჩვეულებრივი გამოცემები როგორც ქართულ, ისე უცხოურ ენებზე: ილია ჭავჭავაძის მეგობრების – მარჯორი და ოლივერ უორდროპების ცნობილი თარგმანი; აქვეა რუსი სიმბოლისტი პოეტის – კონსტანტინ ბალმონტის თარგმანი, რომელიც ერთ-ერთი ძველი და ძვირფასი გამოცემაა. ბალმონტი “ვეფხისტყაოსანს” უორდროპისეული თარგმანით გაეცნო და აღფრთოვანდა კიდეც ქართული ლიტერატურული შედევრით; 1971 წლის ვენერა ურუშაძისეული თარგმანი ინგლისურ ენაზე, ასევე, ფრანგულ ენაზე შესრულებული სხვადასხვა გამოცემები – მათ შორის ყველაზე ცნობილია 60-იან წლებში პროფესორ გასტონ ბუაჩიძის მიერ შესრულებული თარგმანი; საინტერესოა 1937 წლის აზერბაიჯანული გამოცემაც; დამთვალიერებლის ყურადღებას აუცილებლად მიიპყრობს პავლე ინგოროყვასეული იშვიათი გამოცემა, რომელიც 1938 წელს დაისტამბა და რომელშიც ინგოროყვამ ბევრი სტროფი არ შეიტანა, რადგან მიაჩნდა, რომ არ ეკუთვნოდა რუსთველს; წარმოდგენილია 1966 წლის უკრაინული გამოცემა, 1939 წლის კონსტანტინე ჭიჭინაძისეული თარგმანი, ბაჩანა ბრეგვაძის თარგმანი მისივე შესანიშნავი წინასიტყვაობით, 1977 წლის გიორგი ცაგარელისეული გამოცემა, „ვეფხისტყაოსნის“ კომპიუტერული ვერსია, სხვადასხვა ენაზე პროზაული თარგმანები, 800 წლის იუბილესადმი მიძღვნილი მცირე ზომის სასაჩუქრე „ვეფხისტყაოსნები“ და ასე შემდეგ.
წარმოუდგენელია დამთვალიერებელი არ მოიხიბლოს „ვეფხისტყაოსნის” გამოცემების მდიდრული კალიგრაფიული თუ პოლიგრაფიული გაფორმებით, ცნობილ მხატვართა ილუსტრაციებით – ამ გამოცემებს რომ ამშვენებს, რუსთველის პორტრეტებით. აუცილებლად უნდა აღინიშნოს XVI-XVII საუკუნეების ცნობილი მხატვრის – მამუკა თავაქალაშურის მიერ აღმოსავლურ სტილში შესრულებული ნახატები, მიხაილ ზიჩის, მოსე თოიძის თუ სხვათა ილუსტრაციები. ვფიქრობთ, ახალგაზრდები დიდი ინტერესით გაეცნობიან და ჯეროვან შეფასებას მისცემენ საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის ნიკო მუსხელიშვილის ბიბლიოთეკის წიგნსაცავში დაცული „ვეფხისტყაოსნის” მდიდარ კოლექციას,” – განაცხადა ვაჟა პაპასკირმა.
სტუ-ის ინფორმაციით, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის ნიკო მუსხელიშვილის საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა ქვეყნის ერთ-ერთი უდიდესი წიგნსაცავია. ბიბლიოთეკის უნივერსალური ფონდი სასწავლო, სამეცნიერო და მხატვრული გამოცემებისგან შედგება. მათ შორისაა ისეთი უნიკალური და რარიტეტული გამოცემები, რომელთა უმრავლესობა მხოლოდ აქ არის დაცული და უიშვიათეს ეგზემპლარებს წარმოადგენს; კერძოდ: XVIII, XIX და XX საუკუნეების ქართული, ევროპული და ამერიკული გამოცემები ტექნიკურ, საინჟინრო და ჰუმანიტარულ სპეციალობებში, საინჟინრო და საისტორიო ხასიათის პერიოდული გამოცემები, რომლებიც ფასდაუდებელია ტექნიკის (და არამხოლოდ) ისტორიის განვითარების უწყვეტი პროცესის წარმოსადგენად. ფონდში შეხვდებით ბროკჰაუზისა, ლარუსის, გრანტის უნიკალურ ენციკლოპედიებს. საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკაში, რომელიც აღჭურვილია წიგნებისა და ჟურნალების სრულყოფილი ელექტრონული ბაზით, დანერგილია ინტეგრირებული საბიბლიოთეკო სისტემა KOHA (http://opac.gtu.ge/), რომლის საშუალებითაც შესაძლებელია ბიბლიოთეკაში არსებული როგორც ბეჭდური, ისე ელექტრონული ლიტერატურის მოძიება.