ორშაბათი, მაისი 12, 2025

მიხეილ სააკაშვილი: მე ვიყავი მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე ჰიპერაქტიური პოლიტიკოსი – ალბათ მხოლოდ ზელენსკის შემდეგ

საავადმყოფოში, მიუხედავად ჩემი ავადმყოფობისა, მე მქონდა დრო, რომ მეფიქრა, მეფიქრა იმაზე, რაც ვისწავლე ჩემი მძიმე მდგომარეობიდან. პატიმრობამდე ყოველთვის მოძრაობაში მყოფი ადამიანი ვიყავი. ჩემი აზრით, მე ვიყავი მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე დინამიკური და ჰიპერაქტიური პოლიტიკოსი – ალბათ მხოლოდ ზელენსკის შემდეგ – წერს საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტი, მიხეილ სააკაშვილი „NewsWeek“-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „მე ვარ ქართველი პოლიტპატიმარი. ჩემი სიკვდილი კრემლთან ჩახუტებას ნიშნავს“.

“ერთ წელზე მეტია, ჩემი ცხოვრება ოთხ კედელს შორის გადის, ციხეში ვარ იმ ქვეყანაში, რომელიც ერთხელ, როგორც მისმა პრეზიდენტმა წარმატებამდე უკვე მივიყვანე. მოწამლულმა, არაადამიანური მოპყრობის მსხვერპლმა და მზის შუქს მოკლებულმა, ამ დროის უმეტესი ნაწილი ავადმყოფობაში გავატარე. როგორ მოხდა ეს?

2021 წელს მე უკრაინაში პოსტ-პრეზიდენტობით ვტკბებოდი: ლამაზი სახლი, სამსახური პრეზიდენტ ზელენსკის ადმინისტრაციაში, ჩემი ოფისით, რომელიც მისი ოფისის თავზე მდებარეობდა.

მისი რეფორმების ოფისს ხელშესახები შედეგებით ვხელმძღვანელობდი: ანტიოლიგარქული კანონით, ახალი სამშენებლო კოდექსით და სხვადასხვა ანტიკორუფციული რეფორმებით. მე უშუალოდ მოვახსენებდი პრეზიდენტს და მისი ადმინისტრაციის ნიჭიერ უფროსს, ანდრეი ერმაკს.

მე ვიყავი ერთადერთი პოლიტიკოსი ისტორიაში, რომელსაც წარმატებული პოლიტიკური კარიერა ორ ქვეყანაში ჰქონდა, მაგრამ ეს ყველაფერი საქართველოში ჩემი წარმატების დამსახურებაა.

ჩემმა რეფორმებმა, როგორც საქართველოს ლიდერმა 2004-დან 2012 წლამდე გავატარე, ჩემი მშობლიური ქვეყანა შეუმდგარი ქვეყნიდან დემოკრატიულ სახელმიფოდ აქცია. კორუფცია თითქმის აღარ არსებობდა, რაც შესამჩნევი გარღვევა იყო იმ პერიოდის შემდეგ, როდესაც საქართველო მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე კორუმპირებული სახელმწიფოდ ითვლებოდა.

2008 წელს ჩვენ გადარჩენისთვის ვიბრძოდით რუსეთის წინააღმდეგ ომში, რომელიც ჩვენს დაპყრობას აპირებდა და ქართული სახელმწიფო გადარჩა.

პირველად რეგიონის ისტორიაში, 2013 წელს მე დემოკრატიულად გადავეცი ხელისუფლება ახალ მთავრობას.

მაგრამ საქართველოს უკანმოუხედავად მიტოვება არ შემეძლო. აშკარა იყო, რომ ჩემი მემკვიდრეობა განსაცვიფრებელი სისწრაფით იშლებოდა. პრაქტიკულად ყველა ინსტიტუცია, რომელიც მე ავაშენე, ნადგურდებოდა; ჩვენი ძირითადი ინფრასტრუქტურული პროექტები ჩაიშალა, ან საერთოდ შეჩერდა.

მიმაჩნდა, რომ რუსი ოლიგარქი ბიძინა ივანიშვილი, რომელმაც დააფუძნა ამჟამინდელი მმართველი პარტია, სახელმწიფოს თავის საფეოდალოდ აქცევდა. რაც ყველაზე ცუდია, ის საქართველოს დასავლეთს აშორებს და რუსეთის გავლენის სფეროდ აქცევს.

მიუხედავად იმისა, რომ მე იმედი მქონდა, რომ ავაშენებდი ქვეყანას, რომელიც წაახალისებდა და გააძლიერებდა ახალ თაობას, სამწუხაროდ, დღეს ახალგაზრდები უწყვეტად ტოვებენ ქვეყანას, ხშირად სამუდამოდ.

მას შემდეგ, რაც უკრაინაში გადავედი, საქართველოს ხელისუფლებამ ჩამომაშორა ქართულ პოლიტიკას. მათ ჩამომართვეს მოქალაქეობა და იმედიც ჰქონდათ, რომ ჩემს წინააღმდეგ მათი ყალბი სისხლის სამართლის საქმეები უკან დაბრუნებისგან შემაჩერებდა. ვცდილობდი, დისტანციურად მებრძოლა საქართველოს თავისუფლებისთვის, მაგალითად, ვიდეო ჩართვების საშუალებებით მივმართავდი დიდ აქციებზე შეკრებილ დემონსტრანტებს.

მას შემდეგ, რაც ოპოზიციას საქართველოში ზედიზედ ორი არჩევნები მოჰპარეს, ვეღარ გავუძელი შორიდან ჩემი ქვეყნის უმწეოდ დაცემის ყურებას.

საქართველოს კატასტროფული ვარდნის შეჩერების სურვილი დამეუფლა, რასაც თან ერთოდა ჩემი მშობლიური საქართველოს მიმართ აუტანელი ნოსტალგია. ღამით მე მტანჯავდა ოცნებები იმ ბინაზე, რომელშიც ბავშვობა გავატარე.

ამიტომ, როცა 2021 წელს ადგილობრივი არჩევნები მოახლოვდა, გადავწყვიტე წავსულიყავი რისკზე. მთავრობამ გარკვევით მითხრა, რომ თვითმფრინავით არ შემომიშვებდნენ. ამიტომ ფარულად ჩავჯექი სატვირთო მანქანაში, რომელსაც საქართველოში რძის პროდუქტები გადაჰქონდა.

ვიცოდი, რომ დამიჭერდნენ, მაგრამ იმედი მქონდა, რომ ეს არჩევნებიდან ერთი დღის შემდეგ მოხდებოდა. თუმცა, როგორც კი გავრცელდა ჩემი ჩამოსვლისამბავი, მაშინვე დამატყვევეს და ციხეში გამომკეტეს.

პირველივე დღეს დავიწყე შიმშილობა. მალე თბილისში ჩემი გათავისუფლების მოთხოვნით ბოლო ათწლეულის განმავლობაში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი აქცია გაიმართა.

ვფიქრობ, ხელისუფლებამ გადაწყვიტა ჩემი დასჯა. ისინი ცდილობდნენ ჩემ გადაყვანას საქართველოში ყველაზე უარყოფითი სახელის მქონე ციხის საავადმყოფოს ფლიგელში, რომელიც სავსე იყო ორგანიზებული დანაშაულის მონაწილე, მოძალადე ელემენტებით, რომლებიც ჩემი მმართველობის დროს დააპატიმრეს.

მე შეძლებისდაგვარად გავუწიე წინააღმდეგობა, მაგრამ დაცვამ ძალით გამათრია დერეფნებში, როცა გავეშებული პატიმრები საკნებიდან ჩემს სახელს ყვიროდნენ და სიკვდილით მემუქრებოდნენ.

10 დღე ვიჯექი ამ „საავადმყოფოში“, ტელევიზორის გამორთვა არ შემეძლო, რადგან სხვა პატიმრებისგან ჩემი დაშინებისკენ მიმართული ღრიალი მესმოდა. მძიმედ ავად გავხდი. მოგვიანებით, ამერიკელმა ექიმებმა, რომლებიც ჩემთან საერთაშორისო ზეწოლის შედეგად შემოუშვეს, მითხრეს, რომ მოწამლული ვიყავი, რასაც საქართველოს ხელისუფლება უარყოფს.

საერთაშორისო ზეწოლის გამო, მთავრობამ საბოლოოდ გადამიყვანა სამოქალაქო საავადმყოფოში, სადაც ბოლო ერთი წელია ვიმყოფები. თუმცა, ჩემი ჯანმრთელობა კიდევ უფრო გაუარესდა.

საავადმყოფოში, მიუხედავად ჩემი ავადმყოფობისა, მე მქონდა დრო, რომ მეფიქრა, მეფიქრა იმაზე, რაც ვისწავლე ჩემი მძიმე მდგომარეობიდან. პატიმრობამდე ყოველთვის მოძრაობაში მყოფი ადამიანი ვიყავი. ჩემი აზრით, მე ვიყავი მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე დინამიკური და ჰიპერაქტიური პოლიტიკოსი – ალბათ მხოლოდ ზელენსკის შემდეგ.

ახლა პატარა, ჩაკეტილ სივრცეში ვზივარ. პატიმრობის პირველი 18 თვის განმავლობაში მზის შუქსაც ვერ ვხედავდი. ამ ყველაფერმა იმოქმედა ჩემს ცხოვრებისეულ შეხედულებებზე.

ბავშვობიდან სამყაროს ყოველთვის დიდი მასშტაბით ვხედავდი. ჯერ მოდიოდა მსოფლიოს მდგომარეობა, ეროვნული მისწრაფებები, ისტორიის მსვლელობა. პირადი ცხოვრება ყოველთვის ბოლო ადგილზე იდგა. ყოველთვის ვიცოდი, რომ ადამიანების უმეტესობა სხვანაირად ხედავს ყველაფერს.

ჩვეულებრივი ადამიანისთვის, მათი მთავარი საზრუნავი შეიძლება იყოს სამსახურის დაკარგვა, ოჯახის წევრის ჯანმრთელობა, ან იღებს თუ არა მათი შვილი სკოლაში კარგ შეფასებებს. ჩვეულებრივი ადამიანისთვის, გრანდიოზულ გეგმებს, როგორც ასეთი, არ აქვს მნიშვნელობა.

ცხოვრებაში პირველად, 50 წლის გადაბიჯების შემდეგ, ვაფასებ ჩემი ოჯახის მნიშვნელობას. როდესაც პოლიტიკა მთელი ჩემი ცხოვრება იყო, მე მიყვარდა ჩემი ოჯახი, მაგრამ ქვეცნობიერად მათ უფრო დიდი მისწრაფებების შემაფერხებლად ვთვლიდი.

ახლა, ჩემი მთავარი აზრები ხშირად არ არის ახალი ამბები, რომლებსაც ტელევიზორში ვხედავ, არამედ ის, თუ რამდენად კარგად მიმდინარეობს ჩემი თინეიჯერი ვაჟის საზაფხულო ენის კურსი. ჩემი მოწამვლის შემდეგ დედაჩემს ყოველდღიურად მოაქვს საკვები საავადმყოფოში. ჩვენს ყოველდღიურ საუბრებში ჩვენ განვავითარეთ ისეთი დედაშვილური კავშირი, როგორიც არასდროს გვქონია, მაშინაც კი, როცა პატარა ვიყავი.

მოკლებული ჩემი ძველი ცხოვრების კომფორტს, მოვედი იმ იაფფასიან ჩაიმდე, რომელსაც ვსვამ საავადმყოფოს ოთახში პლასტმასის ჭიქიდან, სახლში მომზადებულ უბრალო საკვებს, რომელიც დედაჩემს მოაქვს, მზის შუქი, რომელსაც დილით ჩემი პატარა გისოსებიანი ფანჯრიდან ვხედავ. ეს ყველა გაკვეთილი წამყვება მაშინაც კი, როცა თავისუფლებას მივაღწევ.

ერთი წლის წინ იყო დრო, როცა ჩემი ჯანმრთელობა მკვეთრად უარესდებოდა და სიკვდილი გარდაუვალი იყო, როცა ვნანობდი საქართველოში დაბრუნებას. მეგონა, თუ ამ განსაცდელს გადავურჩებოდი, თავისუფლების გემოს თუ  კიდევ გავიგებდი, სამუდამოდ დავტოვებდი ქართულ პოლიტიკას.
მაგრამ მაშინაც კი, როცა ვცადე ქართული პოლიტიკისთვის ზურგი მექცია, ქართული პოლიტიკა ისევ ჩემთან ბრუნდებოდა. მე მივხვდი, რომ როგორც პატიმარს, რომელსაც აქვს შეზღუდული კონტაქტი გარე სამყაროსთან, გადამწყვეტი როლი მაქვს შესასრულებელი საქართველოს მომავალში, როლი, რომელსაც უბრალოდ ვერ დავტოვებ.
ევროპარლამენტის პოლონელმა დეპუტატმა რადეკ სიკორსკიმ პირდაპირ განაცხადა: „თუ პრეზიდენტი სააკაშვილი პატიმრობაში მოკვდება, ასევე მოუვა საქართველოს ევროპულ პერსპექტივასაც“.
ვისურვებდი, რომ სხვაგვარად ყოფილიყო, მაგრამ ვშიშობ, რომ ის შეიძლება მართალი იყოს.
ჩემი სიკვდილი ნიშნავს საქართველოში არა მხოლოდ მნიშვნელოვანი პოლიტიკური ფიგურის დაკარგვას, არამედ ეს იქნება ის დღე, როდესაც საქართველოს მთავრობამ უარყო  ქართველი ხალხის ევროპული არჩევანი და გადაეხვია კრემლს.
დღეს ჩემი გადარჩენისთვის ბრძოლა იგივეა, რაც უკრაინის ბრძოლა, იგივეა რაც საქართველოს ბრძოლა.
ასე რომ, ახლა ჩემი ყველაზე დიდი ამბიცია აღარ არის ახალი ქალაქების აშენება, ქვეყნის ინსტიტუტების რეფორმა ან არჩევნების მოგება. ჩემი მიზანი ახლა ცოცხალი დარჩენაა.
იმიტომ, რომ სანამ გადავრჩები, თუნდაც ამ პირობებში, იმედისა და გამძლეობის გზავნილს ვუგზავნი მათ, ვინც იბრძვის ამ კედლების მიღმა, შეინარჩუნონ დემოკრატიული და დამოუკიდებელი საქართველო და წინააღმდეგობა გაუწიონ რუსეთის იმპერიულ ამბიციებს აქ, უკრაინაში და ყველგან.
ტელევიზიით ვხედავ საოცარ პრეზიდენტ ზელენსკის. მე ვხედავ კიევის მაცხოვრებლებს, ვხედავ უკრაინელ ლიდერებს, რომლებმაც გადაარჩინეს თავიანთი ქვეყანა და მიიყვანენ მას გამარჯვებამდე.
მე ვიცი, რომ ციხეში რომ არ ვიყო, იქ ვიქნებოდი, იმ ტელესტუდიებში, იმ შეხვედრების ოთახებში, გეოპოლიტიკის ფრონტზე და მნიშვნელოვანი ცვლილებების სადარაჯოზე. ის, რომ მე არ შემიძლია მოქმედება, ჩემი ყველაზე დიდი სასჯელია“- აღნიშნავს სტატიის დასასრულს მიხეილ სააკაშვილი.

ქეთევან ნინუაhttp://tiflisnews.ge
საინფორმაციო სააგენტო tiflisnews.ge კონტაქტი- ☎️ 557 13 16 73

აკაკი ჯინჭარაძე თბილისის მსოფლიო თასის გამარჯვებულია

აკაკი ჯინჭარაძე (+107 კგ) თბილისში მიმდინარე პარაძალოსანთა მსოფლიო თასის გამარჯვებულია. პარალიმპიადის ორგზის მედალოსანმა და ევროპის ჩემპიონმა ქართველმა ძალოსანმა ინდივიდუალურ შეჯიბრში 240 კგ ასწია, სამი მისვლის ჯამში 475 კგ ჩათვალა და საქართველოს ნაკრებს ორი ოქროს მედალი მოუტანა.თბილისის მსოფლიო თასზე ბრინჯაოს მედლები მოიპოვეს შოთა ომარაშვილმა, თემო დადიანმა, მირანდა გიგაშვილმა და თამარ ჩალათაშვილმა.საქართველოს ნაკრები მსოფლიო თასზე სხვადასხვა წონით კატეგორიაში 28 პარასპორტსმენით გამოვიდა – 20 ვაჟი და 8 ქალი.მსოფლიო თასის ორგანიზატორი და მასპინძელი საქართველოს პარალიმპიური კომიტეტია.

ლოცვა, რომელიც 12 მაისს უნდა წაიკითხოთ

12 მაისს მართლმადიდებელი ეკლესია წმინდა მოციქულის, ანდრია პირველწოდებულის ხსენებისა და ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლისადმი საქართველოს წილხვდომილობის დღეს – იმედის დღეს აღნიშნავს.სახარების მიხედვით, წმინდა მოციქული ანდრია პირველწოდებული პეტრე მოციქულის ძმა იყო. ქრისტემ მოციქულთა შორის პირველად ანდრიას მოუწოდა, ამიტომაც მას პირველწოდებული ეწოდა. გადმოცემის მიხედვით, წმინდა მოციქული პირველად დიდაჭარაში შემოვიდა.წმინდა სინოდმა 2018 წლის დეკემბერში მიიღო გადაწყვეტილება, რომ 12 მაისი საქართველოს ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის წილხვდომილობის დღედ დადგენილიყო და ეროვნულ დღესასწაულად გამოცხადებულიყო. 2019 წელს, მთავრობის მიმართვის შედეგად, საქართველოს პარლამენტმა „შრომის კოდექსში“ მომზადებული ცვლილებები დაამტკიცა, რომლის გათვალისწინებით, წმინდა ანდრია მოციქულის ხსენების დღესთან ერთად, 12 მაისი – ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლისადმი საქართველოს წილხვდომილობის დღე – იმედის დღედ დაწესდა.ანდრია პირველწოდებულის ხსენებას საქართველოს მართლმადიდებელი სამოციქულო ეკლესია წელიწადში ორჯერ ზეიმობს – 12 მაისს წმინდა მოციქულის საქართველოში შემოსვლის, ხოლო 13 დეკემბერს მისი გარდაცვალების დღეს. ლოცვა, რომელიც ამ დღეს უნდა წაიკითხოთ: ტროპარი: ანდრია მოციქული ვადიდოთ, რომელმან მოგვისვენა ხატი ყოვლადწმიდისა და მით მოგვაქცივნა წარმართნი თაყვანისცემად მამისა და ძისა და სულისა წმიდისა.ტროპარი: ვითარცა მოციქულთა უპირატეს წოდებული და ძმა უაღრესისა მათისა, მეუფესა ყოველთასა ევედრე, ანდრია, რათა სოფელსა მშვიდობაი მოანიჭოს, და სულთა ჩვენთა დიდი წყალობაი.

„სიენენი“ – კატარი დონალდ ტრამპს მდიდრულ ბოინგს ჩუქნის

კატარი დონალდ ტრამპს მდიდრულ ბოინგს ჩუქნის. ამის შესახებ „სიენენს“ განუცხადეს. „სიენენი“ წერს, რომ ტრამპის ადმინისტრაციამ სავარაუდოდ თანხმობა განაცხადა, კატარის სამეფო ოჯახისგან საჩუქრად მიიღოს Boeing 747-8.როგორც კატარში განაცხადეს, ტექნიკურად თვითმფრინავს კატარის თავდაცვის სამინისტრო პენტაგონს გადასცემს, რის შემდეგაც მოხდება თვითმფრინავის აღჭურვა უსაფრთხოების ფუნქციებითა და მოდიფიკაციებით.როგორც „სიენენი“ იუწყება, ტრამპის პრეზიდენტობის ვადის დასრულების შემდეგ თვითმფრინავის გადაცემა ტრამპის საპრეზიდენტო ბიბლიოთეკისთვის სურთ, რაც მას საშუალებას მისცემს, შემდგომშიც გამოიყენოს ეს თვითმფრინავი. „სიენენი“ ასევე წერს, რომ ეს სავარაუდოდ, გახდება ისტორიაში ყველაზე ძვირადღირებული საჩუქარი ამერიკის პრეზიდენტისთვის.შეგახსენებთ, დონალდ ტრამპი პირველი საგარეო ვიზიტით საუდის არაბეთს, კატარსა და არაბთა გაერთიანებულ საამიროებს ეწვევა. ტრამპი სამშაბათს, 13 მაისს თავდაპირველად საუდის არაბეთში ჩავა. თეთრი სახლის განცხადებით, ვიზიტისას ყურადღება გამახვილდება ქვეყნებს შორის ურთიერთობების გაძლიერებაზე.

ვოლოდიმირ ზელენსკი – ველოდებით ცეცხლის შეწყვეტას და პირადად დაველოდები პუტინს თურქეთში

უკრაინის პრეზიდენტმა, ვოლოდიმირ ზელენსკიმ განაცხადა, რომ რუსეთისგან ელოდება ცეცხლის შეწყვეტას 12 მაისიდან და პირადად დაელოდება კრემლის ლიდერს, ვლადიმერ პუტინს თურქეთში 15 მაისს.„ჩვენ ველოდებით ხვალიდან ცეცხლის შეწყვეტას – სრულს და ხანგრძლივს, რათა დიპლომატიას საჭირო საფუძველი მივცეთ. არ აქვს აზრი მკვლელობების გაგრძელებას. და დაველოდები პუტინს ხუთშაბათს თურქეთში. პირადად. იმედი მაქვს, რომ რუსები ამჯერად არ დაიწყებენ მიზეზების ძებნას, თუ რატომ არ შეუძლიათ“, – აღნიშნა ზელენსკიმ.ცნობისთვის, რუსეთის პრეზიდენტმა, ვლადიმერ პუტინმა უკრაინას 15 მაისს სტამბოლში მოლაპარაკებების განახლება შესთავაზა.ამასთან, აშშ-ის პრეზიდენტმა, დონალდ ტრამპმა უკრაინის პრეზიდენტ ვოლოდიმირ ზელენსკის მოუწოდა, 15 მაისს თურქეთში პუტინთან შეხვედრას დათანხმებოდა.

ლეგენდა ნეკრესის მონასტრის შესახებ

ნეკრესი - ყვარლიდან 8 კილომეტრის დაშორებით, სოფელ შილდის მახლობლად, შუა კავკასიონის ქედის ლამაზად შეკეცილი კალთების ერთ წამოწვდილ გორაზე, ბუნებრივი შეხამებით ტყეში ამოზრდილია არქიტექტურულ ნაგებობათა მთელი ჯგუფი. ეს არის ნეკრესი ისტორიული ქალაქი ყვარლის რაიონში. მისი, როგორც ქალაქის ისტორია ჩვ.წ.აღ-მდე II საუკუნიდან იწყება.  XVIII საუკუნის ბოლოს კი არსებობას წყვეტს ნეკრესის საეპისკოპოსო. დღეისათვის ძნელია ამ სახელწოდების ეტიმოლოგიის ახსნა. `ნეკრესის~¬ - შესახებ `ქართლის ცხოვრების~ მემატიანე, ლეონტი მროველი (XIს) გვამცნობს: `ამან ფარნაჯომ მეფემან უმატა ყოველთა ციხე-ქალაქთა შენება, და ამან ააშენა ციხე ზადენი, და შეჰქმნა კერპი სახელით ზადენ, და აღმართა ზადენს და იწყო შენებად კახეთს ქალაქსა ნელქარისსა, რომელ არს ნეკრესი. ჩვენთვის არც ისაა ცნობილი თუ რომელ საუკუნეში და რატომ დაერქვა ნელქარისს ნეკრესი. ლეონტი მროველის, ცნობიდან შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ნეკრესის ტერიტორიაზე, ჯერ კიდევ ადრეულ პერიოდში, ჩვენი წინაპრების წარმართობის დროს დაუარსებიათ ქალაქი და საკმაოდ პოეტური სახელწოდებაც მიუციათ. `ნელქარისის~ შემდგომი განაშენიანება არაერთი მეფის ყურადღების ცენტრში ყოფილა. მასზე უზრუნია პირველ ქრისტიან მეფეს – მირიანს და მისი თხოვნით გაუმაგრებიათ `ნელქარისის ზღუდენი. აქ განსაკუთრებით აღსანიშნავია ლეონტი მროველის ერთი ცნობა, `ხოლო მეფობდა ესე თრდატ მოხუცებული კეთილად. იყო კაცი მორწ¬მუნე, ბრძენი და გონიერი, ამან სიბრძნითა თვისითა დაამშვიდნა სპარსნი და გამოაჩინა ჯუარნი და შეკაზმნა ეკლესიანი... ხოლო ამან გამოიღო რუსთავი და აღაშენა ეკლესია; და მანვე აღაშენა ეკლესია ნეკრესისა. და მეფობდა უშფოთველად, და მოკუდა სარწმუნოებასა დიდსა შინა~. ვახუშტი ბაგრატიონი იგივეს დასძენს, ოღონდ აღნიშნავს, რომ შემდ-გომში აბიბოს ნეკრესელი დამკვიდრდა ამ `ეკლესიაშიო. ნეკრესს შემდგომ საუკუნეებში იმდენად დიდი მნიშვნელობა მოუპოვებია, რომ ვახტანგ გორგა-სალს საუფლისწულოდ გადაუცია თავის მემკვიდრე დაჩისთვის. ამის შესახებ ლეონტი მროველი აღნიშნავს: `და ესხნეს ვახტანგს ბერძნისა ცოლისაგან სამი ძე და ორი ასული. ხოლო პირმშოსა პირველისა ცოლისასა, დაჩის მისცა ქალაქი ჭერემისა და ნეკრესისა და ქალაქი კამბეჩოვანისა, რომელ არს ხორნაბუჯი და ყოველი ქვეყანა მტკვრისა აღმოსავლეთით. 532 წელს აღმოსავლეთ საქართველოში სპარსელებმა გააუქმეს მეფობა და ქვეყნის მმართველად ირანელი მოხელე, მარზპანი, დანიშნეს. VI საუკუნის II ნახევრიდან ნეკრესის ისტორიაში იწყება ახალი ხანა საეპისკოპოსო კათედრის შექმნისა და ირანელთა სარწმუნოებრივი პოლი¬ტიკის წინააღმდეგ ბრძოლისა. ნეკრესის საეპისკოპოსოს შექმნა და მისი აქტიური ბრძოლა ირანელთა პოლიტიკის წინააღმდეგ დაკავშირებულია აბიბოს ნეკრესელის სახელთან. იგი იყო `ათცამეტ ასურელ მამათაგანი~, რომლებიც VI საუკუნეში შემოვიდნენ საქართველოში. სანამ ნეკრესის საეპისკოპოსოს შეჰქმნიდა, აბიბოსი მოღვაწეობდა ზედაზნის მონასტერში. ნეკრესში მოღვაწე¬ობის დაწყებისთანავე იგი წინ აღდგომია სპარსელების თვითნებობას და დაუწყია ბრძოლა ცეცხლთაყვანისმცემლობის წინააღმდეგ, რასაც შეეწირა კიდევაც. თხზულება აბიბოს ნეკრესელის მოწამეობრივ აღსასრულზე შეუქმნია კათალიკო არსენ დიდს, საფარელს IX საუკუნის II ნახევარში. სავარაუდოა, რომ ნეკრესის საეპისკოპოსოს ტერიტორიაზე იქნებოდა სპარსთა საკულტო, სადაც მოგვებს საშუალება ექნებოდათ ცეცხლმსახურების სხვადასხვა რიტუალები შეესრულებინათ და სადაც ენთებოდა “მუდმივი ცეცხლი”. აბიბოსს საკმაოდ მარტივი ხერხით ჩაუქრია იგი: `ხოლო ნეტარი იგი აბიბოს ნეკრესელი, ქალაქისა ეპისკოპოსი ხევისა კახეთისა, აღუდგა წინ ამ ეშმაკეულ სარწმუნოებას, დაასხა მცირე წყალი ხენეში და დაშრიტა იგი. აბიბოსის ამ საქციელს აღუშფოთებია სპარსნი, იგი ჯერ უგვემიათ, შემ-დეგ კი მიუგვრიათ მარზპანისათვი. იგი ცდილობს შეაგონოს მარზპანს, რომ შეუძლებელია ცეცხლი იყოს ღმერთი, რადგან მისი აზრით, ღმერთმა სამყარო შექმნა ოთხი ძირითადი საწ¬ყისით: 1) ცივი-ჰაერი, 2) ხმელი-მიწა, 3) ნოტიო-წყალი  4) ცეცხლი - ბუნების ეს შემადგენელი ნაწილები ერთმანეთს თანაბარი უფლებებით ერწყმიან და ჰქმნიან ჰარმონიულ სამყაროს, ხოლო თუ ჰარმონიულობა დაირღვა ე.ი. ერთი მათგანი გაბატონდა დანარჩენებზე, სამყარო დაიღუპება. მარზპანს ვერაფერი გაუწყვია აბიბოსთან პაექრობაში და განრისხებულს უბრძანებია მისი სიკვდილით დასჯა. მარზპანს აბიბოსის ნეშტისთვის მცველები მიუჩენია ეშინოდა რამეთუ ქრისტიანნი მოვიდნენ და წარიყუანონ იგი და დიდებით დაკრძალვენ. თუმცა ამ ღონისძიებასაც ვერ გაუჭრია. აბიბოსის ცხოვრების აღმწერი მიანიშნებს, რომ მისი ნეშტი დიდი პატივით იქნა დაკრძალული მცხეთის სამთავროს ტაძარში. ნეკრესი რომელიც თავის დროზე  (XV-XVII ს-ში) მოიცავდა ალაზნის მარცხენა სანაპიროს საინგილოს ჩათვლით, აქედან ხდებოდა ქრისტიანული რელიგიის გავრცელება მთაში, ლეკურ მოსახლეო¬ბაში და მისი განმტკიცება ადგილობრივ და ალაზნის გაღმა მხრის მოსახლე¬ობაში. ამიტომ უდიდესია აბიბოს ნეკრესელის დამსახურება ასეთი ძლიერი ქრისტიანული ცენტრის შექმნასა და ჩამოყალიბებაში. ნეკრესელ მოღვაწეთა შორის ერთ-ერთი საპატიო ადგილი უკავია დოსი-თეოზ ნეკრესელს (ერისკაცობაში-ჩერქეზიშვილი), რომელიც ნეკრესის ეპარქიას განაგებდა 1758-1789 წლებში. იგი ნეკრესში აარსებს პირველდაწყებით სკოლას ადგილობრივი მოსახლეობის ბავშვებისთვის, ხოლო 1758 წელს მასვე თელავში უკურთხებია ერეკლე მეორის მიერ დაარსებული საფილოსოფოსო_ საღვთისმეტყველო სკოლა და მისივე თხოვნით გაუვლია ამ სკოლის სრული კურსი იმდროინდელ მოღვაწეებთან ერთად. უნდა აღინიშნოს ის გარემოება, რომ XVIII ს. ბოლოს ნეკრესში ლეკების მოძალების გამო მოღვაწეობის დაწყება შეუძლებელი გახდა. ამიტომ საეპის-კოპოსოს ცენტრი ჯერ გადადის გრემში, შემდეგ კი – შილდაში. ნეკრესის ნაქალაქარის დიდი ნაწილი ამჟამად ტყითაა დაფარული. არქიტექტურულ ნაგებობათა კომპლექსი ქალაქ ნეკრესის ის ნაწილია, რომელიც საეპისკოპოსო რეზიდენზია იყო VI საუკუნიდან XIX საუკუნის 10-იან წლებამდე. ნეკრესის არქიტექტურულ ანსამბლში შედის აკადემიკოს გიორგი ჩუბინაშვილის მიერ IV საუკუნით დათარიღებული მცირე სამლოცველო. მისი საძირკველი და მასში მოთავსებული აკლდამა საფუძველს გვაძლევს ვიფიქროთ, რომ საქმე გვაქვს წარმართული კულტის ნაშთთან (ფართობი დაახლოებით 12 კვადრატული მეტრი). დიდ ინტერესს იწვევს VI საუკუნეში აგებული მარიამ ღვთისმშობლის სახელობის ბაზილიკა. ტაძარში შემორჩენილია ფრესკული მხატვრობა, თუმცა ფრაგმენტულადღა, ღვთისმშობლის ტაძარი მოუხატვინებია კახეთის მეფე ლევანს (1518-1574) 1550 წლისათვის. საკურთხევლის ცაზე, კონქზე, გამოხატული `ღვთისმშობელი მარიამი ყრმა ქრისტეთი~, ღვთისმშობელთან და ყრმა იესოსთან ერთად გამოსახულნი იყვნენ მთავარან¬გელოზები; მიქაელი და გაბრიელი. სამხრეთის კედელზე გამოსახულია `გარდამოხსნა, `საიდუმლო სერობა და სხვადასხვა სცენები წმინდანთა ცხოვრებიდან. ამავე კედელზე არის წმინდანები, დემეტრესა და თევდორეს ფრესკები. ჩრდილოეთის კედელზე, ანტონისა და საბას ფრესკებია. რაც შეეხება დასავლეთის კედელს, აქ ძირითადი ადგილი უკავია ღვთისმშობლის მიძინების ფრესკა-ს, აქვეა ქრისტეს ნათლისღებისა და ტაძრად მიყვანების ფრესკები. სამხრეთის კედელზე კიდევ არის ლევან მეფის ფრესკული გამოსახულება ოჯახთან ერთად. მას გვერდს უმშვენებენ მეუღლე-თინათინი და მემკვიდრე ალექსანდრე. ნეკრესის არქიტექტურული ანსამბლის შემადგენლობაშია ეპისკოპოსის პალატი, სასახლე, რომელიც სამი განყოფილებისაგან შედგება. აშენებულია IX საუკუნეში. ეპისკოპოსის პალატზე XVI საუკუნეში დაუშენებიათ ოთხსარ-თულიანი კოშკი. არქიტექტურული ანსამბლის ტერიტორიაზეა მარანი, თავისი ქვევრებითა და საწნახელით, ღია ცის ქვეშ. სავარაუდოა, რომ ნეკრესის არქიტექტურული ნაგებობები შემოზღუდული უნდა ყოფილიყო გალავნით, რომელიც მხოლოდ ფრაგმენტულადღა შეინიშნება. ნეკრესთან და საერთოდ რელიგიურ დღესასწაულთან ნეკრესობასთან დაკავშირებით ჩვენი ქვეყნის ტერიტორიაზე, სხვაგან არსად არ ხდება ღორის, როგორც საკულტო ცხოველის მსხვერპლშეწირვა. ამ საკითხთან დაკავშირებით ჩვენ შეგვიძლია მოვიშველიოთ რამდენიმე ლეგენდა.ლეგენდა-ლეკების შემოსევის დროს, ნეკრესის მცხოვრებლებს ციხეში შესვლა და გამაგრება მოუსწრიათ. მტერს ალყა შემოურტყამს და ამოუკეტავს ყველა ბილიკი თუ გასასვლელი ციხისა. მეციხოვნეებს წინასწარ ყოლიათ დამწყვდეული გარეული ტახები და როცა საქმე გაჭირდა, გამოუშვიათ გარეთ. გადმოცემის თანახმად ტახებს არევ-დარევა შეუტანიათ ლეკების რაზმში და გაუქცევიათ ისინი.მეორე ლეგენდაც თითქმის ამავე შინაარსისაა, განსხვავება მხოლოდ იმაშია, რომ მეციხოვნენი უკვე გამოშიგნულ ღორებს გადმოუიათ მომხვდურთ, რის შედეგადაც ლეკთა მარბიელი ლაშქარი გასცილებია ნეკრესს. უნდა ვივარაუდოთ, რომ `ნეკრესელი ქურუმებისათვის~ ნაცნობი იყო. ახალი მიმდინარეობა მითრაიზმი, რომელიც გავრცელდა აღმოსავლეთში ქალღმერთ მითრას კულტის სახით და რომელმაც შემდეგში მითრაიზმის სახელწოდება მიიღო იგი დაახლოებით ჩვ.წ.აღ-მდე IV საუკუნიდან უნდა გავრცელებულიყო. მითრაიზმმა საკმაოდ ძლიერი კონკურენცია გაუწია, იმ დროისათვის ცეცხლთაყვანიმცემლობას. სწორედ ღორი იყო ქალღმერთ მითრას უსაყვარლესი ცხოველი. შეიძლება დავუშვათ, რომ ნეკრესის სინამდვილეში სწორედ მითრას კულტის შემოჭრასთან და დამკვიდრებასთან გვაქვს საქმე, რომ ნეკრესში მოღვაწე `ქურუმებმა~ შეიმეცნეს და შეისისხლხორცეს ახალი მიმდინარეობა. (ღორს სწირავდნენ მითრას მსხვერპლად). რელიგიური დღესასწაულის ნეკრესობის სახით ჩვენ შესაძლოა საქმე გვაქვს წარმართულ დღესასწაულთან, რომელიც შეიძლება ჯერ კიდევ II საუკუნის დასასრულიდან, ან შედარებით უფრო გვიან, ქრიტიანული რელი¬გიის მიღებამდე დამკვიდრდა ნეკრესის ტერიტორიაზე და რომელმაც შემდ¬გომში განიცადა ქრისტიანიზაცია. გადმოცემის თანახმად `ნელქარისი~ ნეკრესის გორის სამხრეთ ფერდო-ბებთან უნდა ყოფილიყო გაშენებული, რაც არქეოლოგიურმა გათხრებმაც დაადასტურეს. არქეოლოგიური გათხრების დროს ნეკრესის გორის სამხრეთ ფერდობთან აღმოჩენილია სასახლე. ლევან ჭილაშვილი ამ ნაგებობას მაზ-დეანურ ტაძრად მიიჩნევს. თვითონ `სასახლის ხევის~, ამ პატარა მდინარის სახელწოდებაც უნდა მიგვანიშნებდეს იმაზე, რომ მის ნაპირზე სასახლე უნდა ყოფილიყო აგებული. გადმოცემებითვეა ცნობილი, რომ ნეკრესის ტერიტორიაზე რამდენიმე დასახლება, უბნები ყოფილა. გოგიჩაური – მოიცავს ტერიტორიას ყოფილი კოლმეურნეობის ფერმებიდან `პატარა ნადარბაზევამდე~ _ სადაც შემორჩენილია სამარხები და ერთ-ერთი უტყვი მოწმე დიდი ისტორიისა _ `აღნიაანთ ციხე~, რომელიც ნეკრესის ასავლიდან დაახლოებით 500 მეტრში მდებარეობს.                                                 `აღნი¬აანთ ციხის~ გალავნის ნანგრევებიღაა დარჩენილი, რომელთა შორის მოქცეულია ორი კოშკი. ციხის ფართობი დაახლოებით 3000 კვ. მეტრამდეა. კოშკების ფორმა კვადრატულია და თითოეული კედლის ზომა 5 მეტრსა  და 60 სმ-ს უდრის. დღეისათვის `აღნიაანთ ციხეს~ მდინარე `სასახლის ხევის~ მიერ გაჭრილი ხრამი საზღვრავს დასავლეთიდან, აღმოსავლეთიდან კი მთის ღელე ესაზღვრება. პატარა და დიდი ნადარბაზევი- რომელიც აღნიაანთ ციხიდან იწყება და კავკასიონის მთათა ფერდობებთან მთავრდება. აღნიშნულ ტერიტორიაზე ნაგებობათა არავითარი კვალი არაა შემორჩენილი. აქ გვხვდება სხვადასხვა მოცულობის თიხის ჭურჭლის ნამტვრევებიჭაბუკაური - რომელსაც აღმოსავლეთიდან `სასახლის ხევი~ ესაზღვრება, ხოლო დასავლეთიდან კი `ჭაბუკაურის ხევი~. აქვეა ნანგრევთა ნაშთები (დაახ.150კვ.მ.ზე) რომელნიც გვაფიქრებინებენ, რომ აქ აუცილებლად უნდა ყოფილიყო რაიმე სახელოსნო. შეინიშნება ქვაზე წვის შედეგად გამოყოფილი სხვადასხვა ნადნობი მასა. ჭაბუკაურის ტერი¬ტორიაზევეა მარანი ღია ცის ქვეშ. ქვევრები ხვნის დროსაა დამტვრეული.პაჭიკაური - რომელსაც აღმოსავლეთიდან `ჭაბუკაურის ხევიესაზღვრება, დასავლეთით კი თავისივე სახელობის ხევი. ჩრდილოეთით კავკასიის მთათა ფერდობები, ხოლო სამხრეთით ტყის შემორჩენილი ზოლი. ამ ტერიტორიაზეა განლაგებული ორი ნაგებობის ნაშთები. ერთ-ერთი მათგანი ალბათ პატარა ციხე იყო თავდაცვისათვის, რადგანაც გარკვევითა ჩანს კოშკის ნაშთები. მეორე ნაგებობის შესახებ კი შეიძლება ითქვას, რომ უფრო მარანს მოგვაგონებს, ორივეს ფართობი თითქმის ერთნაირია (პირველის 25X10-ზე, მეორის კი - 15X25-ზე).ნაგებები  თვითონ ეს სახელწოდება უკვე იწვევს იმ შეგრძნებას, რომ ამ ტერიტორიაზე ოდესღაც საკმაოდ მჭიდრო დასახლება უნდა ყოფილიყო. დასავლეთით მას საზღვრავს `სამარხის სერი~, ჩრდილოეთით კავკასიონის მთათა ფერდობებია, ხოლო სამხრეთით-ვენახები. ტერიტორიაზე განლაგებული ნაშთები კომპლექსურობის შთაბეჭდილებას ახდენს. დღეისათვის შემორჩენილია დაახლოებით 40-50 სმ-ზე ქვის წყობა, აქავე უნდა უნდა ყოფილიყო სამლოცველო – პატარა საყდარი. სავარაუდოა რომ  ამ ადგილას უნდა ყოფილიყო დიდი დასახლება-ციხი¬თურთ, რადგანაც აშკარად შეიმჩნევა გალავნის კონტურები, რომელიც გარს აკრავს სხვადასხვა დანიშნულების ნაგებობებს. აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ ქვის წყობის   ზოლი გასდევს გზას საკმაოდ დიდ მანძილზე. შესაძლებელია აქ ყოფი¬ლიყო საკმაოდ ძლიერი ციხე, რომელიც მომხვდურთა შემოსევების შედეგად განადგურდა. ამრიგად, შეიძლება ითქვას, რომ ნეკრესის სახით ჩვენ საქმე გვაქვს უძველესი ისტორიის მქონე ქალაქთან და მისი შემდგომი შესწავლა მრავალ კითხვაზე გაგვცემს პასუხს. საქმე გვაქვს ქალაქის ისტორიასთან, რომელიც უძველეს ხანაში ჩვ.წ.აღ-მდე II საუკუნეში შეიქმნა და რომლის ტერიტორიაზეც შემდგომ საუკუნეებში არსებობდა ერთ-ერთი ძლიერი საეპისკოპოსო, რომელმაც საკმაოდ დიდი როლი ითამაშა საქართველოში, კერძოდ აღმ.საქართველოში ქრისტიანული რელიგიის გავრცელება-პროპაგანდის საქმეში. ნეკრესის ჭალაში არის ერთი გორა რომელთანაც დაკავშირებით ძალიან ლეგენდები არსებობს: მე მხოლოდ ორს შემოგთავაზებთ: პირველი ლეგენდა  იყო ერთი მწყემსი, რომელსაც ძლიერ უყვარდა თავადის ქალი. იგი თავადთან მივიდა და ქალის ხელი სთხოვა. თავადმა უთხრა რომ ქალს მიათხოვებდა იმ შემთხვევაში, თუ მწყემსი თავა¬დის ქალს გორის თავზე ხელში აყვანილს აიყვანდა  და თან მთელი ამ ხნის განმავლობაში სალამურის დაკვრა არ უნდა შეეწყვიტა. მწყემსმა შეძლო და ამ ურთულეს დავალებას თავი გაართვა, მაგრამ თავადმა პირობა გატეხა და მწყემსს ქალი არ მიათხოვა. ხალხმა ამ სევდიანი ფაქტის უკვდავსაყოფად ამ გორას `ქალიაყვანა დაარქვა. მეორე ლეგენდა მიხედვით თავადმა შემდეგი დავალება მისცა: ჭაბუკს ცალი ხელით ქალი უნდა დაეჭირა, მეორეთი კი წყლით სავსე ფიალა უნდა დაე¬ჭირა და ისე ასულიყო გორის თავზე რომ ერთი წვეთიც კი არ დაქცეულიყო. ჭაბუკმა თავადის ქალი გორის თავამდე ისე აიყვანა რომ წვეთი წყალი არ დაქ¬ცევია. როცა თავში ავიდა სიხარულის ცრემლი ჩამოვარდა და მიწას დაეცა. თა¬ვადმა ქალი აღარ მიათხოვა.მეორე ლეგენდა - მიხედვით თავადმა შემდეგი დავალება მისცა: ჭაბუკს ცალი ხელით ქალი უნდა დაეჭირა, მეორეთი კი წყლით სავსე ფიალა და ისე ასულიყო გორის თავზე რომ ერთი წვეთიც კი არ დაქცეულიყო. ჭაბუკმა თავადის ქალი გორის თავამდე ისე აიყვანა რომ წვეთი წყალი არ დაქცევია. როცა თავში ავიდა სიხარულის ცრემლი ჩამოვარდა და მიწას დაეცა. თავადმა თავადმა ქალი აღარ მიათხოვა.

ბოლო სიახლეები