ამერიკელმა არქეოლოგებმა გვატემალაში 60 ათასზე მეტი უცნობი მემკვიდრეობა აღმოაჩინეს, რომელიც მაიას ტომების დროინდელ ცივილიზაციას ეკუთვნის. მათი მოსაზრებით, მრავალრიცხოვანი სარწყავი არხები, გზები, ციხესიმაგრეები და პირამიდები იმაზე მიანიშნებს, რომ იმ ტერიტორიაზე ათეულობით მსხვილი ქალაქი იყო.
ცივილიზაციის გამქრალი ნიმუშები, გვატემალას ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში, ლაზერული რადარების დახმარებით აღმოაჩინეს და დაახლოებით 2 ათას კვადრატულ კილომეტრს მოიცავს.
არსებული მონაცემებით, მაიას ცივილიზაცია იმაზე ბევრად მრავალრიცხოვანი იყო, ვიდრე ადრე ამ თემით დაინტერესებულებს მიაჩნდათ. ახლა მის გარშემო დასახლების შესწავლა მიმდინარეობს. სპეციალისტების შეფასებით, ამ ტერიტორიაზე, შესაძლოა, 10 მილიონზე მეტი ადამიანი ცხოვრობდა.
უძველესი მეზოამერიკული მაიას ცივილიზაცია თანამედროვე მექსიკის ტერიტორიაზე, გვატემალასა და გოდნურასას ტერიტორიაზე, დაახლოებით 3,5 ათასი წლის წინ, კოლონიალური პერიოდის დაწყებამდე არსებობდა.
დაახლოებით, XVII საუკუნის ბოლოს, მისი ბოლო დამოუკიდებელი ქალაქი, ესპანელების მფლობელობაში გადავიდა.