ორშაბათი, დეკემბერი 22, 2025

ბავშვს სახლში ვამეცადინებ, მეშინია, ვინმემ არ მომიკლას ან არ გააუპატ­იუროს

“ომის სამშობლოში” ომი არასდროს დასრულდება”
“ცხოვრება ომში” – ამ ორ სიტყვაში­ შეიძლება ჩატიო ის უბედურება, რომელზეც ავღანელი სამხედრო თარჯიმანი სამი აბდულ ჯაფარი გვიამბობს. “ჯოჯოხეთი მიწაზე” – ასე უწოდებს ამ საშინელებას უცხოური მედია, რასაც ჩვენი რესპონდენტიც ეთანხმება. ის ქართველ სამხედროებთან­ დიდი ხნის განმავლობაში­ მუშაობდა და სწორედ მათი დახმარებით გავიცანი. ახალგაზრდა ავღანელი თავის სამშობლოში მიმდინარე უსასრულო ომის უმძიმეს შედეგებზე გვიამბობს.
სამი აბდულ ჯაფარი:
– როდესაც ჩემი უცხოელი მეგობრები მირეკავენ, რა ხდება ავღანეთშიო, ვეუბნები,

რა უნდა ხდებოდეს “ომის სამშობლოში”, ომია და არა მგონია, ოდესმე დასრულდეს-მეთქი. ეს არის ქვეყანა, სადაც სახლშიც კი ვერ გრძნობ თავს უსაფრთხოდ. წლებია, დამოუკიდებელი სამხედრო თარჯიმანი ვარ. უამრავი ქვეყნის წარმომადგენელთან მომიწია ურთიერთობამ­ და როდესაც მათი თვალით ვუყურებ ავღან­ეთს, არც მიკვ­ირს, გიჟები რომ ვგონივართ.

ავღანეთში, კუნდუზის პროვინციაში

დავიბადე. მამა ჩვენს ქალაქში სკოლის დირექტორი იყო. როდესაც ტაჯიკეთსა­ და ავღანეთს შორის შეტაკება მოხდა, ბასმაჩებმა (შუა აზიაში საბჭოთა ხელისუ­ფლების წინააღმდეგ მებრძოლი ნაციონალისტური ბანდების მეომრები) მოკლეს, რადგან სწავლა ავღანური ტრადიციებისთვის კატეგორიულად მიუღებელია. იმ ომსა და უბედურებაში დედას ორი პატ­არა შვილი დავრჩით, რაც, ფაქტობრივად, უპატრონოდ დარჩენას ნიშნავდა. ჩვენი­ ტრადიციით, კაცის გარეშე ქალს დიდხანს არავინ დატოვებს. დედა ნერვიულობისგან ავად გახდა და მამას სიკვდილს გადაჰყვა. მე და ჩემი უმცროსი ძმა რაფი დავობლდით… 1985 წელს ხელისუფლებამ ორივე­ რუსეთში, ვოლგოგრადის სკოლა-ინტერნატში გაგვგზავნა. ეს იყო ავღანეთის მაშინდელი სახელმწიფოს პროგრამა დევნილი ბავშვებისთვის. ავღანეთის ომის, შიმშილისა და მუდმივი­ საფრთხის შემდეგ­ მე და ჩემი ძმა იქ საოც­რად მშვიდად ვგრძნობდით თავს. სკოლა-ინტერნატში ჩვენთან ერთად 250-ზე მეტი ავღანელი ბავშვი იყო. ვოლგოგრადის ბავშვთა სახლი ჩემს ცნობიერებას ტკბილად შემორჩა. კარგად გვაცმევდნენ და კარგად გვაჭმევდნენ, ზაფხულობით კი სხვადასხვა კურორტზე დავყავდით.
აქ, ავღანეთში, გადარჩენისთვის ბრძოლა უფროა, ვიდრე – ცხოვრება. ძალიან ძნელია, მუდმივ ჯოჯოხეთში ადამიანის სახე არ დაკარგო. როდესაც განსაცდელის წინაშე ვდგებოდი, ბავშვთა სახლში გატ­არებულ დღეებს ვიხსენებდი – კარგი ადამიანებიც ხომ არსებობენ დედამიწაზე, ვისაც სიკეთის კეთება შეუძლიათ-მეთქი.

 

– ავღანეთში დაბრუნდით?
– ავღანეთიდან საბჭოთა ჯარების გამოსვლიდან სამი წლის შემდეგ – 1992 წელს შეიარაღებულმა ოპოზიციამ პრეზიდენტ ნაჯიბულას მმართველობა დაამხო. ქვეყნის სათავეში მოჯაჰედები მოვიდნენ. რუსეთის სკოლა-ინტერნატებსა და ბავშვთა სახლებში განაწილებულ ავღანელებს გამოგვიცხადეს, აქ ყოფნას ვეღარ შეძლებთ, თქვენს ქვეყანაში უნდა დაბრუნდეთ, ვინც არ დაბრუნდება, ქუჩაში აღმოჩნდება, ჩვენი სახელმწიფო ვეღარ გარჩენთო!.. ეს ტრაგედია იყო, რადგან ჯერ პატარები­ ვიყავით. იყვნენ ისეთებიც, ვინც უკვე კოლეჯში სწავლობდნენ და თავსაც ირჩენდნენ – რუსეთიდან ავღანეთში ჩატანილი ნივთებით ვაჭრობდნენ, თუმცა ბევრმა ავღანეთში დაბრუნებას ვოლგოგრადის ქუჩებში ცხოვრება არჩია და მათხოვრობით, ქურდობით ირჩენდნენ თავს. ბევრი დაიღუპა კიდეც…
მეცხრე კლასში ვიყავი. მეც სხვებივით გამრიცხეს სკოლიდან. ძმა ჩემზე პატარა იყო. დამოუკიდებელი ცხოვრებისთვის ორივე მოუმზადებელი ვიყავით. მე ქუჩაში ყოფნას ავღანეთში დაბრუნება ვარჩიე, ჩემი ძმა კი რუსეთში დარჩა…
– ავღანეთში ვისთან დაბრუნდით?

– უბრალოდ, ჩემს ქვეყანაში დავბ­რუნდი. მეგონა, ცხოვრების ნორმალურად გაგრძელებას შევძლებდი. ჩემი ნათესავებ­იდან ზოგი გაქცეული იყო, ზოგიც – მოკლული… ამ დაწყევლილ და ღვთისგან დავიწყებულ მიწაზე მაშინაც ომი იყო. ჩემი ჩამოსვლიდან ერთი თვის განმავლობაში ხელისუფლება სამ-ოთხჯერ შეიცვალა. მშობლიურ კუნდუზის პროვინციაში აღარ დავბრუნებულვარ, ქაბულში დავრჩი. ქუჩაში ვცხოვრობდი. ვიღაცის ფარდულს შევაფარე თავი. საჭმელს მათხოვრობით ვშოულობდი, ხანდახან ვიპარავდი­ კიდეც. თუმცა შემიძლია დავიფიცო, რომ ამას მხოლოდ მაშინ­ ვაკეთებდი, როცა გამოუვალ მდგომარეობაში ვიყავი… ომი სხვა რამეა, აქ კი ავღანელები­ ერთმანეთს ხოცავდნენ, ტაჯიკები ავღანელებს ებრძოდნენ, პუშტუნები – აზარებს,­ აზარები კიდევ – სხვებს… ყოველდღე თავბედს ვიწყევლიდი, ამ დანაღმულ მიწაზე­ რომ დავბრუნდი, მაგრამ გვიანი იყო. მხოლოდ პაკისტანში შემეძლო წასვლა და წავედი კიდეც. შავი სამუშაოს შოვნას ძლივს ვახერხებდი. ვმუშაობდი ყველგან, სადაც კი პურის ფულსა და ღამის გასათევს მომცემდნენ. ასე გაგრძელდა წლები. მერე მივხვდი, რაღაც უნდა მეღონა. მხოლოდ იმდენს მიხდიდნენ, რომ შიმშილით არ მოვმკვდარიყავი…­ დღემდე ასეა – მდიდრები მაღაზიებს ხსნიან­ და მუშახელს ისე ცოტას უხდიან, რომ არ დაიხოცონ. შავ მუშად მოწყობაც­ სანატრელია. სწავლა-განათლებისთვის ვის სცალია, ან სად არის სასწავლებლები?! ყველაფერი, რაც ვიცი – ხელობა თუ ენები, თვითონ ვისწავლე.

 

– რამდენი ენა იცით?
– შვიდი – ორი ავღანური სახელმწიფო ენა (პუშტუ და დარი), სპარსული, რუსული, ინგლისური, ურდუ (ინდურის ნაირსახეობა) და ფრანგული… ინდური პაკისტანში ვისწავლე (იქ ოთხი ენაა გავრცელებული: ურდუ, პენჯაბური, სინდური და სირაიკი). აქაურების უმეტესობამ რამდენიმე უცხო ენა იცის და მაინც ერთ-ერთი ყველაზე ღატაკი, ჩამორჩენილი და განუვითარებელი ქვეყანა ვართ.

 

თავდაპირველად მცირე გასამრჯელოზეც თანახმა ვიყავი. უცხოელებისთვის­ ავღანელი გაჭირვებული ქვეყნის შვილია და მიზერულ თანხას მიხდიდნენ, არადა,­ საერთაშორისო ორგანიზაციებთან ვთან­ა­მშრომლობ, რომლებსაც თალიბებსა და “ისლამური სახელმწიფოს” წევრებთანაც უწევთ ურთიერთობა და ერთ არასწორ სიტყვას შეიძლება­ რამდენიმე ადამიანი, ან სულაც პროვინცია შეეწიროს. მნიშვნელობა აქვს ინტონაციასაც. მოკლედ, მერე მივხვდი, რომ ჩემი შრომა უფრო ძვირი ღირდა… თარჯიმნობის წყალობით გავიცანი ქართველი სამხედროებიც, რომლებიც ჩვენი ქვეყნის ყველაზე საშიშ პროვინციაში – ჯალალაბადში ავღანელ ჯარისკაცებს სამხედრო ინსტრუქტაჟს უტარებდნენ. სხვა უცხოელებისგან განსხვავებით, ისინი სულსა და გულს დებდნენ საქმეში. თავიდან ძალიან მიკვირდა, მერე მივხვდი, რომ ჩვენი ეროვნული სატკივარი­ გულთან ახლოს მიჰქონდათ. ავღანეთში­ ყველა ფულის საკეთებლად ჩამოდის. ზოგს აწყობს კიდეც ომი, რადგან საქმე ექნება, ქართველებისთვის კი ასე არ იყო. ისინი განიცდიდნენ ჩვენს პრობლემებს, მშიერი ბავშვების გასაჭირს, რომლებიც ძალიან უბრალო ავადმყოფობის დროსაც კი პანტაპუნტით იხოცებიან. იმ ქართველებთან დღემდე მეგობრული ურთიერთობა მაქვს, რადგან ძალიან ძვირფასები არიან ჩემთვის.
 

– მანამდე არაფერი გსმენიათ ქართველების შესახებ?
– ვოლგოგრადის სკოლა-ინტერნატში “გრუზინებს” ეძახდნენ და ცნობილი იყო, რომ ძალიან თბილები და მეგობრულები­ იყვნენ, ბავშვები კი – ძალიან ჯიუტები­. მე მათთან ურთიერთობა არასდროს მქონია…

როდესაც ავღანეთში დავბრუნდი, შევიტყვე, რომ ჩვენი ქვეყნის სამხრეთით არსებობს საუკუნეების წინ ჩამოსული გურჯების დასახლება და იმ ტერიტორიაზე შესვლას თალიბებიც ერიდებიან, თუმცა მე იქ არასდროს ვყოფილვარ.

 

ჩვენ არ გვაქვს შესაძლებლობა, საკუთარი ქვეყანა მოვინახულოთ და შვილებს გავაცნოთ. აქ ომია და უნდა გადარჩე… ვინც მოახერხა და გამდიდრდა, თანა­მდებობები იყიდეს, უცხოეთში ვილები აქვთ, იარაღისა და ნარკოტიკების ბიზნესს­ მართავენ და ქაბულში უზარმაზარი სასახლეები აქვთ. კორუფცია ყველა სფეროში ყვავის.

 

კანონს ის ქმნის, ვისაც ფული აქვს. ბოდიშს გიხდით თქვენც და ქართველ მკითხველსაც, მაგრამ აქ ფულიანმა კაცმა შეიძლება მცირეწლოვანი­ ბავშვი (სქესს მნიშვნელობა არა აქვს) გააუპატიუროს და დაუსჯელი დარჩეს, რადგან კანონი არ არსებობს, მოძალადე ბავშვის მშობლებს დასცინის, ისინი კი ვერაფერს ეუბნებიან. მოსახლეობა ამ ტრაგიზმს ვერ აცნობიერებს…

 

ავღანური არმია თალიბების წინააღმდეგ ბრძოლაში ნადგურდება, არმიაში წასვლით მთელ ოჯახს საფრთხეს უქმნიან, ჩვენი ხელისუფლება და თალიბები კი გარიგებული არიან…

 

მოსახლეობის 97%-ს ელემენტარული განათლება არა აქვს, მთავრობა კი ამ უბედური, ცხოველებს დამსგავსებული ხალხის ხარჯზე მდიდრდება. ყველა სახელმწიფო უწყებას ამერიკა უხდის ფულს, მაგრამ ამ თანხას ავღანეთის ხელისუფლება ჯიბეში იდებს.
ვიღაცებმა დაიწყეს კორუფციული სქემის­ ჟურნალისტური გამოძიება, მაგრამ ზოგი მოკლეს, ზოგი კი იძულებული გახდა, ქვეყნიდან წასულიყო. მეც ცალკე თალ­იბები მდევნიან და ცალკე ხელისუფლება,­ მეუბნებიან, რომ ქვეყნის შიდა პრობლემებზე უცხოელებს ვუყვები, რითაც, თურმე, ტრადიციებს ვაყენებ შეურ­აცხყოფას… აქ ფული ყველაფერს წყვეტს. ამას წინათ თალიბი გაათავისუფლეს, რომელმაც სკოლა დაბომბა და ბავშვები­ დაიხოცნენ. ზოგს ლამის მთელი ბატალიონი ჰყავს ამოწყვეტილი. ნარკოტიკების წინააღმდეგ სახელმწიფო პროგრამაა შემუშავებული, მაგრამ ხელისუფლების პირველი პირები ამ ბიზნესით დღემდე მდიდრდებიან…
რამდენიმე წლის წინ ავსტრალიურ სამშენებლო კომპანიასთან ვმუშაობდი თარჯიმნად. კანადის საელჩოს აშენებდნენ. მშენებლობაზე ადგილობრივებიც იყვნენ დასაქმებული. ფეხსაცმელი არ ეცვათ. ზამთარი იყო, თოვდა. კანადელები ფეხშიშველა, ველურ ავღანელებს უცხოპლანეტელებივით უყურებდნენ და ფოტოებს უღებდნენ. უამრავი ასეთი ფაქტი არსებობს, ამიტომაც საერთაშორისო საზოგადოებისთვის ავღანეთი მხოლოდ ომსა და ტერორიზმთან ასოცირდება…

– საერთაშორისო ორგანიზაციებს აქვთ მუშაობის შესაძლებლობა?
– შეიძლება რამის შეცვლის სურვილი­ ჰქონდეთ, მაგრამ სიცოცხლეს არავინ სწირავს და არც გაემტყუნება, ამიტომ წერენ პროექტებს, რათა მიიღონ გრანტები და ავღანელი მაღალჩინოსნების ჯიბეებში მილიონობით დოლარი წავიდეს… რას ვერჩი ამერიკელს, ფრანგს ან ხორვატს, როდესაც ავღანელი ღუპავს თავის ქვეყანას?!
არსებობს პროვინციები, სადაც დენის შესახებ არაფერი სმენიათ. ვერ წარმოუდგენიათ, რომ არსებობს ღილაკი, რომელსაც თითს მიაჭერ და ნათურა აინთება, არც ტელევიზორის და მაცივრის შესახებ იციან…
ასეთ ადგილებს ხელისუფლება ვერ აკონტროლებს. ის თალიბანის ხელშია, რომელიც ასეთ სიბნელეს სათავისოდ იყენებს. მან იცის ავღანელებში რელიგიის ძალა და ამ უბედურებაში მოლებსაც რთავს.
შემუშავებული აქვთ იდეოლოგია, როგორ მოახდინონ გავლენა ამ უბედურ ადამიანებზე. “თალიბანის” ლიდერები ან მოლები მათ ეუბნებიან, ამერიკას ჩვენგან განსხვავებული რელიგია აქვს და მუსლიმებს ებრძვის, ამიტომ უნდა გავანადგუროთო!
პაკისტანში მოქმედებს სამხედრო, კარგად დაფინანსებული ორგანიზაცია “აისაი”, რომელიც ამაში დიდ ფულს იხდის.
– თქვენს ოჯახზეც გვიამბეთ…

– მეუღლე და ორი ბიჭი მყავს… მეუღლეს ჩაცმაშიც არ ვზღუდავ, ამიტომაც მერჩიან, ჩვენს ქალებს ცუდ მაგალითს აძლევო. აქ შეიძლება კაცი იმიტომ მოკ­ლან, რომ მან ქალიშვილს განათლება მისცა. ტრადიციას ებრძვისო, იტყვიან.

აქაურებს, თითოეულს შვიდი ცოლი ჰყავს. ფულიან ხალხს შეუძლია, 12-13 წლის გოგონა “იყიდოს”. 20 წლის ქალს 4-5 შვილი ჰყავს, უბედურები, დაავადებული არიან და 40 წლის ასაკში 70-ისას ჰგვანან. 45 წლამდე თუ მიაღწიეს, გაუმართლათ… მონებივით ცხოვრობენ, რადგან ცნება “ქალის უფლება” არ არსებობს.

– ქვეყნიდან წასვლაზე არ გიფიქრიათ?

– ერთი პროცენტი მაინც რომ მქონდეს აქედან წასვლის შანსი, მოვკიდებდი ხელს ჩემს შვილებს და ნებისმიერ ისეთ ქვეყანაში წავიდოდი, სადაც ომი არ იქნებოდა. მათ ვეტყოდი, დაივიწყეთ ავღანეთი, აქ არის თქვენი სამშობლო და შეიყვარეთ, იცხოვრეთ ისე, რომ ამ ქვეყნის ღირსეული მოქალაქეები იყოთ-მეთქი!.. უფროსი ბიჭი მეხუთე კლასშია. უმეტესად სახლში ვამეცადინებ, რადგან მეშინია, ვინმემ არ მომიკლას ან არ გააუპატ­იუროს. მისი თანატოლები უკვე ჰაშიშს ეწევიან, ქურდობენ, იარაღით დადიან… აქ სურსათის მაღაზიაში, შაქრისა და პურის გვერდით, ჰეროინი, ოპიუმი და ჰაშიში იყიდება. იარაღიც ქუჩაში იყიდება. თუ ოდესმე ქვეყნიდან წასვლა გვეღირსა, 20 წლისაც რომ იყოს, პირველ კლასში შევიყვან, რათა სრულფასოვანი განათლება მიიღოს, მაგრამ სხვა ქვეყანაში ლეგალური თავშესაფრის მიღება ძალიან ძნელია. ავღანელებს მთელი მსოფლიო კამიკაძეებად და ტერორისტებად გვიცნობს. ვიზაზე ოცნებაც სისულელეა, უკეთესობის პერსპექტივა კი არ ჩანს.
როდესაც ავღანელს ეუბნებიან, თუ შაჰიდის ქამარს გაიკეთებ და ურჯულოების გარემოცვაში თავს აიფეთქებ, სამოთხეში მოხვდებიო, ის თვალისდაუხამხამებლად მიდის სიკვდილზე… “თალიბები” რელიგიურ ფანატიზმს განსაკუთრებული წარმატებით იყენებენ. ერთხელ პოლიციაში ატირებული 12 წლის გოგონა მოვიდა, ძმამ შაჰიდის ქამარი ჩამაცვა და ერთ-ერთი სახელმწიფო დაწესებულების მისაღებში თავის აფეთქება მიბრძანა, მე კი ჯერ სიკვდილი არ მინდა, მაგრამ სახლში რომ დავბრუნდე, ძმა მომკლავსო.
ჩვენს ხალხს პროტესტის გრძნობა არა აქვს. ის მცირე განათლებული ნაწილი სახელმწიფო სამსახურშია და იმის შიშით, ესეც არ დაკარგოს, ხმას არ იღებს. აქ ქალს ოჯახის წევრები იმიტომ კლავენ, რომ ქმრის სისასტიკე ვერ აიტანა და გაიქცა.
– ძმასთან ურთიერთობა თუ გაქვთ?

– ტელეფონითა და ინტერნეტით ვეხმიანებით ერთმანეთს. როსტოვში ცხოვრობს. როდესაც ავღანეთში ვბრუნდებოდი, ვფიქრობდი, რომ ის არასწორად იქცეოდა, ახლა კი ვხვდები, ჩემზე ჭკვიანი აღმოჩნდა.

 

ქეთევან ნინუაhttp://tiflisnews.ge
საინფორმაციო სააგენტო tiflisnews.ge კონტაქტი- ☎️ 555 100 929

ევროკავშირმა რუსეთის წინააღმდეგ ეკონომიკური სანქციები ექვსი თვით გაახანგრძლივა

ევროკავშირმა რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებული ეკონომიკური სანქციების ვადა ექვსი თვით გაახანგრძლივა. საუბარია იმ სანქციებზე, რომლებიც ევროკავშირმა პირველად შემოიღო 2014 წელს და გააფართოვა 2022 წელს, რუსეთის მიერ უკრაინის წინააღმდეგ სრულმასშტაბიანი ომის დაწყების საპასუხოდ.დღეს მიღებული გადაწყვეტილებით სანქციები ძალაში დარჩება 2026 წლის 31 ივლისამდე.ეს სანქციები მოიცავს ფართო სპექტრის სექტორალურ სანქციებს, კერძოდ ვაჭრობის, ფინანსების, ენერგეტიკის, ტექნოლოგიების სფეროებში და ორმაგი დანიშნულების პროდუქტების, მრეწველობის, ტრანსპორტის და ფუფუნების საგნების მიმართ.სანქციები ასევე მოიცავს საზღვაო გზით რუსეთში ნავთობისა და გარკვეული ნავთობპროდუქტების რუსეთიდან ევროკავშირში იმპორტის აკრძალვას, რამდენიმე რუსული ბანკის საგადასახადო სისტემა სვიფტიდან გათიშავს და კრემლის მხარდამჭერი რამდენიმე დეზინფორმაციული მედიასაშუალების ევროკავშირში ფუნქციონირების შეზღუდვას.ევროკავშირში აცხადებენ, რომ მზად არიან რუსეთზე ზეწოლა დამატებითი სანქციების დაწესების გზით გააგრძელონ.

საქართველოს ტექნიკურ უნივერსიტეტში გარემოსდაცვითი ინჟინერიისა და ეკოლოგიის დეპარტამენტის დაარსების 45-ე წლისთავი ვორქშოფით აღინიშნა

საქართველოს ტექნიკურ უნივერსიტეტში პროფესორ ვიქტორ ერისთავის სახელობისგარემოსდაცვითი ინჟინერიისა და ეკოლოგიის დეპარტამენტის დაარსების 45-ე წლისთავი ვორქშოფითაღინიშნა. ღონისძიება აგრარული მეცნიერებისა და ქიმიური ტექნოლოგიების ფაკულტეტზე გაიმართადა სამრეწველო ნარჩენების მართვის თანამედროვე პრაქტიკებს დაეთმო.ინფორმაციას საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი ავრცელებს.სტუ-ის ცნობით, ვორქშოფში სტუდენტები, უნივერსიტეტის მკვლევრები და პროფესორ-მასწავლებლები, სფეროს ექსპერტები, ინდუსტრიების წარმომადგენლები და სპეციალისტებიმონაწილეობდნენ. ღონისძიების მხარდამჭერები კომპანიები - RMG-ი და WasteLess-ი იყვნენ.ვორქშოპი აგრარული მეცნიერებისა და ქიმიური ტექნოლოგიების ფაკულტეტის დეკანმა გახსნა. მანსაქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის რექტორის, აკადემიკოს დავით გურგენიძის სახელითმადლობა გადაუხადა პროფესორ ვიქტორ ერისთავის სახელობის გარემოსდაცვითი ინჟინერიისა დაეკოლოგიის დეპარტამენტის აკადემიურ პერსონალსა და მეცნიერებს იმ დიდი ღვაწლისათვის, რაცათწლეულების მანძილზე გარემოსდამცველთა აღზრდას და გარემოს დაცვის მიმართულებითკვლევების განხორციელებას უკავშირდება.პროფესორმა ლიანა თარგამაძემ თავის გამოსვლაში ყურადღება გაამახვილა იმ გლობალურ დარეგიონულ გარემოსდაცვით გამოწვევებზე, რომელთა წინაშეც თანამედროვე მსოფლიო დგას, მათშორის - სამრეწველო ნარჩენების მართვის, ბუნებრივი რესურსების მდგრადი გამოყენებისა დაეკოსისტემების დაცვის მნიშვნელობაზე. მისი თქმით, კლიმატის ცვლილებისა და ინდუსტრიულიგანვითარების პირობებში განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება თანამედროვე მოთხოვნებისშესაბამისი, მაღალკვალიფიციური გარემოსდაცვითი ინჟინრების მომზადებას. როგორც ლიანათარგამაძემ აღნიშნა, გარემოსდაცვითი ინჟინერიისა და ეკოლოგიის დეპარტამენტი უკვე 45 წელიამნიშვნელოვან როლს ასრულებს სწორედ ამ მიმართულებით: აერთიანებს განათლებას, კვლევასა დაპრაქტიკას, ამზადებს პროფესიონალებს, რომლებიც აქტიურად მონაწილეობენ გარემოს დაცვისა დამდგრადი განვითარების პროცესებში როგორც საქართველოში, ისე მის ფარგლებს გარეთ.ვორქშოფის ფარგლებში, სტუდენტებისთვის თანამედროვე ვეისტ მენეჯმენტის შესახებ საჯაროლექციები ჩაატარეს სფეროს პროფესიონალებმა. კომპანია RMG-ის გარემოსდაცვითმა მმართველმაკონსტანტინე ხაჭაპურიძემ ნარჩენების მართვის თანამედროვე მიდგომების შესახებ ისაუბრა, ხოლოკომპანია WasteLess-ის დამფუძნებელმა და ხელმძღვანელმა გიორგი გულიაშვილმა სპეციფიურინარჩენების მართვის მნიშვნელოვანი საკითხები განიხილა.ვორქშოფის მონაწილეთა წინაშე შემაჯამებელი სიტყვით წარსდგა აგრარული მეცნიერებისა დაქიმიური ტექნოლოგიების ფაკულტეტის გარემოსდაცვითი ინჟინერიისა და ეკოლოგიისდეპარტამენტის ხელმძღვანელი. პროფესორმა დიმიტრი ერისთავმა მადლობა გადაუხადასაქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის რექტორსა და ადმინისტრაციას დეპარტამენტის დაარსების45-ე წლისთავისადმი მიძღვნილი ღონისძიების მხარდაჭერისთვის და აღნიშნა, რომ მსგავსიინიციატივები ხელს უწყობს აკადემიურ და პროფესიულ სივრცეებს შორის კავშირის გაღრმავებას.პროფესორმა განსაკუთრებული ყურადღება გაამახვილა პარტნიორ ორგანიზაციებთან მჭიდროთანამშრომლობის მნიშვნელობაზე როგორც განათლების ხარისხის ამაღლების, ისე გამოყენებითიკვლევების განვითარების კუთხით, ასევე ისაუბრა სამომავლო ერთობლივი პროექტების, ინოვაციურიკვლევებისა და სტუდენტებისთვის პრაქტიკული გამოცდილების გაფართოების ძირითადმიმართულებებზე. სტუ-ის ინფორმაციით, ვორქშოფის - „სამრეწველო ნარჩენების მართვის თანამედროვე პრაქტიკაშიგამოყენება“ - ფარგლებში, ღონისძიების მონაწილე სტუდენტებისთვის RMG-ის ტერიტორიაზემოეწყო სპეციალური ტური, რომელზეც კომპანიის სპეციალისტებმა ახალგაზრდებს საწარმოოპროცესების შედეგად წარმოქმნილი სამრეწველო და სახიფათო ნარჩენის მართვის მეთოდები გააცნეს.

ჯეი დი ვენსი – უკრაინის სამშვიდობო მოლაპარაკებებში პროგრესი მიღწეულია, თუმცა გაურკვეველია, როდის დადგება მშვიდობა

უკრაინის სამშვიდობო მოლაპარაკებებში პროგრესი მიღწეულია, თუმცა გაურკვეველია, როდის დადგება მშვიდობა, – ამის შესახებ აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტმა, ჯეი დი ვენსმა განაცხადა.ვენსის თქმით, მოლაპარაკებების პროცესში სირთულეებია სამივე ჩართულ მხარესთან – უკრაინელებთან, რუსებთან და ევროპელებთან, თუმცა, მისი აზრით, „გარღვევას“ წარმოადგენს ის, რომ „ყველა სადავო საკითხი ღიად განიხილება“, მაშინ როცა „თავიდან იყო გარკვეული არეულობა და გაურკვევლობა“.აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტმა აღნიშნა, რომ მოლაპარაკებების დროს ყველაზე სადავო საკითხი ტერიტორიებია.„რუსებს ნამდვილად სურთ დონეცკის ოლქის ტერიტორიის კონტროლი. უკრაინელები ამას უსაფრთხოების სერიოზულ პრობლემად მიიჩნევენ, მაშინაც კი, თუ ისინი თავადაც აღიარებენ, რომ საბოლოოდ, სავარაუდოდ, დაკარგავენ დონეცკს, მაგრამ ეს შეიძლება მოხდეს 12 თვეში, ან შეიძლება, მოგვიანებითაც. ამიტომ, ეს ტერიტორიული დათმობა მნიშვნელოვან დაბრკოლებას წარმოადგენს მოლაპარაკებებში, მე ვიტყოდი, რომ ეს საშინელი ტერიტორიული დათმობაა“, – აღნიშნა ჯეი დი ვენსმა.ამასთან, ვენსის თქმით, არსებობს რამდენიმე ნაკლებად მნიშვნელოვანი საკითხიც.„ვინ აკონტროლებს ბირთვულ ობიექტს ზაპორიჟიეში? შესაძლებელია თუ არა მისი ერთობლივი კონტროლი? ის უნდა აკონტროლოს ერთმა მხარემ თუ რამდენიმემ? რა მოხდება საბოლოოდ ეთნიკურ რუსებთან დაკავშირებით, რომლებიც ჯერ კიდევ უკრაინაში არიან? რა ბედი ელოდებათ ეთნიკურ უკრაინელებს, რომლებიც ჯერ კიდევ რუსეთში არიან? ბევრი რუსი სვამდა მსგავს კითხვებს. და, რა თქმა უნდა, არის უკრაინის რეკონსტრუქციის საკითხიც“, – განაცხადა აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტმა.ვენსის თქმით, არ ეწინააღმდეგება გარკვეული საკითხების მედიაში გავრცელებას და მიიჩნევს, რომ ყველა მხარე მონაწილეობს მოლაპარაკებებში საკუთარი „კეთილი ნებით“. თუმცა, მშვიდობის მიღწევის პერსპექტივების შეფასებისას, აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტმა არ გამოთქვა რწმენა, რომ ეს აუცილებლად მოხდება.„ჩვენ ვაგრძელებთ მოლაპარაკებებს. ვფიქრობ, რომ მივაღწიეთ პროგრესს, მაგრამ დღეს დარწმუნებით ვერ ვიტყვი, რომ სამშვიდობო გადაწყვეტამდე მივალთ. ვფიქრობ, რომ დიდი ალბათობაა იმისა,რომ ამას მივაღწევთ,თუმცა ასევე დიდი ალბათობაა იმისაც, რომ ამას ვერ გავაკეთებთ“, – განაცხადა ვენსმა.

სახალხო დამცველი „კანონთან კონფლიქტში მყოფ არასრულწლოვანთა რეაბილიტაციისა და მხარდაჭერის შესახებ“ პარლამენტის მიღებულ კანონზე განცხადებას ავრცელებს

სახალხო დამცველი ეხმიანება საქართველოს პარლამენტის მიერ 2025 წლის 17 დეკემბერს მიღებულ კანონს „კანონთან კონფლიქტში მყოფ არასრულწლოვანთა რეაბილიტაციისა და მხარდაჭერის შესახებ“.როგორც ომბუდსმენის ინფორმაციაშია აღნიშნული, კანონპროექტის ინიცირების დღიდან საქართველოს სახალხო დამცველი, უფლებამოსილების შესაბამისად, აქტიურად იყო ჩართული განხილვის პროცესში.„სახალხო დამცველმა  სხვადასხვა ეტაპზე, მათ შორის, საკანონმდებლო ინიციატივის საკომიტეტო განხილვისას, დააფიქსირა საკუთარი პოზიცია და რეკომენდაციები. სახალხო დამცველის მიერ კანონპროექტის შეფასების პროცესში შესწავლილ იქნა საერთაშორისო პრაქტიკა, მათ შორის, არაერთი ქვეყნის გამოცდილება, მსგავსი დაწესებულებების მქონე სახელმწიფოების მიმართ გაეროს ბავშვის უფლებათა კომიტეტის მიერ შემუშავებული დასკვნითი შენიშვნები და კომიტეტის მიერ გამოკვეთილი რეკომენდაციები.საქართველოს პარლამენტმა, სახალხო დამცველის კომენტარების საფუძველზე, კანონპროექტში ასახა გარკვეული ცვლილებები, თუმცა ბავშვის უფლებათა დაცვის საერთაშორისო და ეროვნული სტანდარტებთან შესაბამისობის კუთხით, კანონში კვლავ რჩება პრინციპული გამოწვევები, მათ შორის, დახურული ტიპის დაწესებულების ინსტიტუციური ხასიათი და მისი უწყებრივი დაქვემდებარების საკითხი.სახალხო დამცველი ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ განსაკუთრებული მნიშვნელობა უნდა მიენიჭოს ბავშვებთან და ბავშვიან ოჯახებთან პრევენციული მიდგომების დანერგვასა და გაძლიერებას, ადრეული ინტერვენციების ეფექტიანი მექანიზმების განვითარებასა და ოჯახების მხარდამჭერი სერვისების ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფას.საქართველოს სახალხო დამცველი უფლებამოსილების ფარგლებში, ყველა შესაბამის ფორმატში განაგრძობს აღნიშნულ საკითხზე აქტიურ მუშაობას, საერთაშორისო და ეროვნული კანონმდებლობის შესაბამისად, ბავშვთა უფლებებისა და თავისუფლებების განუხრელი დაცვისა და მათი ეფექტიანი რეალიზების ხელშეწყობის მიზნით“,- აღნიშნულია სახალხო დამცველის განცხადებაში. 

საქართველოს საპატრიარქო განცხადებას ავრცელებს

სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის მიმართვა 2025 წლის ელჩების შეკრების მონაწილეთბატონო პრეზიდენტო, ბატონო პრემიერ-მინისტრო, ბატონო პარლამენტის თავმჯდომარევ, ქალბატონო მინისტრო და დღევანდელი შეკრების სხვა მონაწილენო, ყველას გულითადად მოგესალმებით, მოგილოცავთ დღევანდელ დღეს და ურთიერთშეხვედრის სიხარულს.მოგეხსენებათ, ზოგადად ელჩებს თუ რა დიდი მისია და პასუხისმგებლობა აკისრიათ, მაგრამ ჩვენს ელჩებთან მიმართებაში ეს დატვირთვა დღეს კიდევ უფრო გაზრდილია და მეტ შრომასა და ძალისხმევას ითხოვს მათგან.დარწუნებული ვარ თითოეული თქვენგანი ამას კარგად აცნობიერებს და ერთგულებითა და თავდადებით ემსახურება ჩვენს ქვეყანას. ამიტომაც მინდა, ჩვენის მხრიდანაც, მადლობა გადაგიხადოთ გაწეული მუშაკობისთვის თქვენც და თქვენი სამსახურის თანამშრომლებს და გამოვთქვა იმედი, რომ თქვენი საქმიანობა კვლავაც იქნება წარმატებული და სასიკეთო შედეგების მომტანი საქართველოსთვის.ამასთან, მსურს შეგახსენოთ, რომ როგორც ცნობილია, მომავალ წელს ვზეიმობთ სახელმწიფო რელიგიად ქრისტიანობის გამოცხადების 1700 წლისთავს. ეს უმნიშვნელოვანესი თარიღია ჩვენი ქვეყნის ცხოვრებაში, რადგან სწორედ ქრისტიანობამ განსაზღვრა ჩვენი ერის აზროვნების წესი; მის საფუძველზე შეიქმნა ჩვენი უნიკალური ხელოვნება, მწერლობა, ფილოსოფია; ამას ემყარება ადამიანური ურთიერთობებიც.ვიმედოვნებ, თქვენც, უცხოეთში მყოფ ჩვენს სასულიერო პირებთან და დიასპორასთან ერთად, შეძლებთ ამ თარიღის სათანადოდ აღნიშვნას.ინებოს ღმერთმა, უფლისა და საქართველოს სიყვარულმა გაგვაერთიანოს ყველა.ღმერთმა დაგლოცოთ და ღვთის სათნო მრავალ კეთილ საქმეთა აღსრულების ძალა და შესაძლებლობა მოგცეთ, ამინ!სიყვარულითა და პატივისცემით,ილია II სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი, მცხეთა-თბილისის მთავარეპისკოპოსი ბიჭვინთისა და ცხუმ-აფხაზეთის მიტროპოლიტი22.12.2025

ბოლო სიახლეები